در گذشته که فقط قالی دستباف وجود داشت، هم برای خانه و هم برای مسجد از همان قالی‌های سنتی و به یک شکل استفاده می‌شد اما از دهه‌ی پنجاه خورشیدی با ورود دستگاه‌های بافندگی ماشینی، انواع فرش‌ها با طرح و سایزهای مختلف مخصوص هر مکانی تولید شدند که یک نمونه‌ی آن فرش طرح مسجدی می‌باشد.
در این مقاله می‌خواهیم نحوه‌ی بافت انواع طرح‌های فرش مخصوص مسجد و نمازخانه را مورد بررسی قرار دهیم. همچنین شما را با کیفیت‌های مختلف تولید فرش مسجد در کاشان آشنا کنیم تا مانند یک حرفه‌ای خریدتان را انجام دهید.
پیش از هرچیز فیلمی را از شرکت سجاده فرش کاشان (کارخانه سبحان) تهیه کرده‌ایم که می‌توانید نمونه‌های فرش مساجد تولید شده را در آن مشاهده کنید و تا حدودی آشنایی اولیه پیدا کنید.
انواع فرش طرح مسجدی
طرح‌های سجاده فرش مسجد که اتفاقا در سال‌های اخیر بسیار متنوع و پرشمار شده‌اند، به واسطه‌ی نوع ساختاری که دارند به 3 دسته‌ی مجزا تقسیم‌بندی می‌شوند.
اولین دسته، فرش سجاده ای محرابی است که پرفروش‌ترین نوع فرش طرح مسجدی محسوب می‌شود. این دسته از فرش‌ها یک نقش محراب اصلی را در خود جای داده‌اند که در هر سمت محراب نیز یک ستون و یا گلدسته قرار گرفته است. لازم به ذکر است که به خاطر شکل محراب، به آن فرش مسجدی گنبدی هم می‌گویند.
با توجه به میزان نقش و نگارهایی که در داخل طرح محراب کار شده، می‌توان آن‌ها را به 2 دسته‌ی فرش محرابی ساده و شلوغ تقسیم نمود. اگر در داخل محراب از گل و بوته‌های زیاد و متراکم استفاده شده باشد، سجاده فرش افشان یا شلوغ نامیده می‌شوند و اگر در داخل طرح گنبدی نقشی به کار نرفته باشد یا فقط از یک ترنج مرکزی در آن استفاده شده باشد، فرش محرابی سجاده ای ساده نامیده خواهد شد.
دسته‌ی دوم و سوم، فرش مسجد بدون محراب هستند که هیچ‌گونه نقش محرابی را در خود ندارند. این دو دسته عبارتند از سجاده فرش یکپارچه و فرش تشریفاتی.
طرح‌های تشریفات مسجدی دارای حاشیه (جهت قرار دادن مهر و یا محل ایستادن نمازگزار) و طرح‌های یکپارچه بدون حاشیه هستند. در هر دو مورد از نقش‌های اسلیمی و اشکال هندسی چون لوزی استفاده می‌شود. طاقه‌های فرش یکپارچه پس از اینکه کنارهم به طور دقیق توسط نصاب فرش سجاده ای پهن شدند، مانند سنگ‌کاری یا کاشیکاری، سطحی یکدست و یکپارچه به وجود می‌آورند.
در مجموع اگر بخواهید بدانید کدام مورد برای چه مکان مذهبی مناسب‌تر است باید بگوییم برای نمازخانه‌ها و مساجد که مخصوص برپایی نماز جماعت هستند، فرش طرح محرابی گزینه‌ی بهتری است اما برای حسینیه‌ها و امامزاده‌ها و… که علاوه بر نماز گزاردن، سایر مراسم‌های مذهبی را نیز برگزار می‌کنند، انتخاب سجاده فرش بدون طرح محراب برای آن‌ها مناسب‌ترین گزینه خواهد بود.
تفاوت فرش طرح مسجدی و خانگی
فرش ماشینی مسجدی و خانگی، از نظر نوع بافت و طراحی و سایر موارد، تفاوت‌ها و شباهت‌هایی با یکدیگر دارند که در ادامه برایتان توضیح خواهیم داد. در ابتدا شباهت‌های فرش مسجدی با خانگی را مورد بررسی قرار می‌دهیم:
هر دو قالی با ماشین‌آلات بافندگی یکسان و همچنین با جنس الیاف یکسان قابلیت بافت دارند. دستگاه‌های بافندگی نظیر تکسیما، شونهر، واندویل و… اکثرا خارجی و با تکنولوژی بافت آلمان و بلژیک هستند که امکان بافت هر نوع قالی ماشینی را برای تولیدکننده فراهم می‌کنند.
جنس الیافی که در صنعت فرش ماشینی کاشان و مشهد کاربرد دارند متنوع هستند که تقریبا همگی هم به عنوان قالی منزل و هم برای فرش نمازخانه یا مسجد در بافت مورد استفاده قرار می‌گیرند. متداول‌ترین الیاف در صنعت قالی کاشان عبارتند از اکریلیک، پلی استر، ورژن و BCF.
عمده تفاوت فرش طرح مسجدی با خانگی در سایز تولیدی و نوع نقشه‌ی آن‌ها می‌باشد. سایز قالی‌های منزل به صورت استاندارد مشخص هستند و هنگامیکه به یک فروشگاه قالی ماشینی مانند شهر فرش و مهد فرش مراجعه می‌کنید سه سایز اصلی 6 متر، 9 متر و 12 متر را آماده و بر روی رگال خواهید یافت.
از نظر ابعاد فرش سجاده ای هم علیرغم اینکه عرض رول‌ها و شکل محراب‌ها را به طور استاندارد تقریبا با یک سایز خاصی می‌بافند، اما شرکت‌های تولیدکننده به خصوص کارخانه‌های سجاده فرش 700 شانه، باید با توجه اندازه‌ی صف‌ها و متراژ دقیق مساجد، طاقه‌های فرش را تولید کنند تا کم یا زیادی بافته نشوند؛ یعنی طول طاقه‌ها متغیر بوده و براساس مساحت اماکن مذهبی به مترمربع بافته می‌شوند.
قیمت فرش طرح مسجدی
پیش از اینکه عوامل موثر بر قیمت سجاده فرش مسجد را برای شما بیان کنیم، باید توجه داشته باشید از آنجاییکه متراژ مساحت اماکن مذهبی خیلی بالا هستند، بهتر است که بدون واسطه و مستقیم به شهرهای مرکز خرید فرش سجاده ای مراجعه کنید، یعنی خرید فرش مسجدی مشهد و کاشان. در اینصورت به طور چشمگیری در هزینه‌هایتان صرفه‌جویی خواهد شد.
عواملی که به هنگام سفارش فرش طرح مسجدی می‌توانند قیمت‌ها را دستخوش تغییرات کنند، به طور عمده جنس نخ و تعداد شانه‌ی فرش نماز خواهند بود که کاملا به انتخاب هیات امنا و متولیان مساجد مربوط می‌شود.
جنس نخ‌ها همانطور که در قسمت قبل معرفی کردیم، چندین نوع مختلف هستند که با توجه به خصوصیاتشان، هر کدام قیمت متفاوتی دارند. الیاف پلی استر به دلیل کوبیده شدن در طول یکی دو سال، نرمی و انعطاف خود را از دست می‌دهند که به همین دلیل جزو الیاف با کیفیت پایین محسوب می‌شوند؛ در مقابل سجاده فرش‌های اکریلیک به دلیل ماندگاری بالا و حفظ نرمی، جزو بهترین الیاف صنعت قالی ماشینی به شمار می‌روند.
همچنین تعداد شانه و تراکم که به گره‌های تار و پود قالی ماشینی گفته می‌شود و از پشت قالی هم قابل مشاهده هستند، دومین عامل مهم در تغییر قیمت‌ها خواهند بود. با افزایش شانه (گره‌های عرضی) و تراکم (گره‌های طولی)، فرش طرح سجاده مستحکم‌تر و زیباتری خواهیم داشت که بالطبع کیفیت و قیمت آن هم بالاتر می‌رود.
به طور مثال برای خرید فرش مسجد ارزان باید به سراغ فرش‌های پلی استر با شانه و تراکم پایین‌تر بروید و اگر فرش خوب و باکیفیت مدنظرتان است، باید فرش سجاده اکریلیک با تعدا شانه و تراکم نسبتا بالا را انتخاب کنید.
حالا برای دیدن لیست قیمت‌ها بر روی لینک سبزرنگ زیر کلیک کنید تا قیمت خرید سجاده فرش از کارخانه سبحان در کاشان را مشاهده فرمایید:
