تقریبا همهی ارگانهای دولتی و غیر دولتی، ادارات، دانشگاهها و مدارس دارای یک نمازخانه هستند که این روزها مسئولان مربوطهشان جهت زیباسازی و حفظ نظم به دنبال فرش برای نمازخانه خود هستند.
فرش نماز برای مسجد و نمازخانه با کیفیتهای متنوع و توسط شرکتهای سجاده بافی مختلف بافته میشود که هر شرکتی رنگبندی و طرحهای مخصوص به خود را دارا میباشد.
در ابتدای مقاله یک فیلم کوتاه که از کارخانهی بافت سجاده فرش کاشان تهیه شده را مشاهده بفرمایید تا با نحوهی تولید رولهای سجادهای آشنا شوید. سپس در ادامه به تشریح انواع نقشههای فرش طرح سجاده و همچنین چگونگی ثبت سفارش آنها خواهیم پرداخت.
انواع فرش برای نمازخانه
فرشهایی که برای نمازخانهها تولید میشوند از نظر ساختاری دارای شکلهای گوناگونی هستند، البته که نقش مایهی همگی برگرفته از آثار اسلامی و تلفیق آنها با فرهنگ ایرانی میباشد. این سه ساختار فرش سجاده به شرح زیر خواهند بود:
- فرش محرابی سجاده ای
- فرش طرح تشریفاتی (با تک حاشیه)
- سجاده فرش یکپارچه
از بین سه مورد بالا بهترین فرش برای نمازخانه فرش طرح محرابی است. فرشهای دارای طرح محراب به خوبی محل قرارگیری نمازگزاران و همچنین ترتیب صفها را در هنگام برپایی نماز جماعت مشخص میکنند. در نقشهی این طرح، یک طاق گنبدی شکل که از محراب داخل مسجد برگرفته شده و در اطراف آن نیز از اشکال اسلیمی و بوته و گل استفاده گردیده است.
فرش نمازخانه بدون محراب طرح تشریفاتی دقیقا مانند فرشهای طولی و کنارهی خانگی هستند اما تنها با یک حاشیهی کناری. نقشهی این طرحها نسبتا ساده بوده که الگوهای آن در طول قالی تکرار میشوند. فرش تشریفات هم به خصوص برای نمازخانههای مدارس پیشنهاد میشود چون علاوه بر نماز خواندن، جهت برگزاری دیگر مراسمهای مربوطه نیز مناسب خواهد بود.
فرشهای طرح یکپارچه شبیه به طرحهای تشریفاتی اما بدون حاشیه هستند تا بتوان با نصب هر یک از طاقهها در کنار هم، شکلهای اسلیمی و هندسی یکدیگر را تکمیل کرده و مانند فرش بزرگ پارچه کاملا یک تکه به نظر برسند. در واقع طرح یکپارچه ماشینی برای مواردی که توان خرید سجاده فرش دستباف بزرگپارچه را ندارید بسیار مناسب و با شکوه خواهد بود.
خرید فرش برای نمازخانه
خرید فرش نمازخانه ای یا مسجدی به سادگی خرید قالی ماشینی برای منزل نیست که مثلا یک طرح را بپسندید و همان سایز استاندارد 9 متری یا 6 متری را خریداری کنید. جهت خرید سجاده فرش از کارخانه باید طی مراحلی یک سری اطلاعات دقیق از نمازخانهی خود در اختیار شرکت قرار دهید تا براساس همان بافت صورت گیرد.
اولین و مهمترین کار جهت سفارش فرش برای نمازخانه، کشیدن یک نقشهی مستطیلی شکل ساده بر روی کاغذ میباشد که اندازهی دقیق هر ضلع در آن مشخص شده باشد. همچنین بهتر است درب ورودی نمازخانه، جهت قبله، تعداد و جای ستونها در نقشهی رسم شده ذکر گردد تا مدیریت فروش شرکت بتواند تعداد طاقههای فرش سجاده ای محرابی و یا غیرمحرابی مورد نیاز را به درستی محاسبه کند.
انتخاب کیفیت فرش نمازخانه
با مشخص شدن متراژ در مرحلهی اول، باید براساس بودجهای که جمعآوری شده و یا در نظر گرفتهاید، کیفیت بافت سجاده فرش را تعیین کنید. کیفیت بافت هم اساسا با توجه به جنس نخ و تعداد شانه مشخص خواهد شد.
جنس نخ خاب یا همان نخی که روی فرش ماشینی میبینید، در تعیین کیفیت فرش برای نمازخانه بسیار موثر است. جنس نخهای مورد استفاده در صنعت بافندگی قالی ماشینی بیشتر شامل 4 نوع نخ BCF، پلی استر، ورژن و اکریلیک میباشد. دو نوع نخ بی سی اف و پلی استر، کیفیت پایینتری دارند و اگر فرش سجاده ای ارزان مدنظر شما باشد، انتخاب مناسبی خواهد بود.
نخ ورژن (ورجین) و نخ اکریلیک کیفیت بهتری دارند که از نظر ظاهری بسیار شبیه به هم هستند. بین این دو مورد، نخ اکریلیک بالاترین کیفیت ممکن را داراست که ماندگاری و استقامت خوبی دارد. فرش سجاده اکریلیک در مقایسه با دیگر جنس نخها بسیار نرم و منعطف بوده و اگر به دنبال سجاده فرش خوب هستید، همین مورد بهترین گزینه برای نمازخانه خواهد بود.
تعداد شانه مورد دیگریست که کیفیت بافت فرش برای نمازخانه را تحت تاثیر قرار میدهد. شانه به گرههای یک متر عرضی فرش سجاده ای کاشان گفته میشود که اگر قالی را به پشت برگردانید میتوانید این گرهها را ببینید و حتی شمارش کنید.
بهترین تعداد شانه برای فرش مسجدی و نمازخانه ای، سجاده فرش 500 شانه و 700 شانه میباشد. در مقایسهی این دو مورد، فرش سجاده 700 شانه ریزبافتتر بوده و رخ بهتری دارد که از استحکام بالاتری نیز برخوردار خواهد بود.
این موضوع را در نظر داشته باشید که هرچه تعداد شانه یا همان گرههای در یک متر از عرض فرش بیشتر شود، فرش نمازخانه ای نیز نازکتر خواهد شد که برای نمازگزاران چندان جالب نیست. پس بهترین شانه همان 700 شانه است که هم ضخامت مناسبی دارد و هم رخ زیبا.
طرح و رنگ فرش برای نمازخانه
در آخرین مرحلهی انتخابها باید طرح و رنگبندی مناسب را با توجه به فضای داخلی نمازخانهی خود انتخاب کنید. طرح و نقشههای مختلف را که در بالا توضیح دادیم و میتوانید تمامی طرحهای موجود شرکت سبحان را از لینک زیر مشاهده کنید.
اما در مورد رنگبندی مناسب باید بگوییم که بهترین رنگهای زمینهی فرش برای نمازخانه، آبی فیروزهای و سبز یشمی میباشد و از دیگر موارد میتوان به رنگهای قرمز روناسی یا لاکی و همچنین گردویی (یا کلا قهوهای) اشاره کرد. تا حد ممکن از رنگهای روشن مثل کرم و بادامی به جهت نشان دادن لکه استفاده نشود و از سویی دیگر از رنگهای بسیار تیره مانند سرمهای هم استفاده نکنید چون فضای داخل نمازخانه را تیره و تاریک میکند.
ابعاد سجاده فرش نمازخانه ای
فرش برای نمازخانه و یا سایر اماکن مذهبی با ابعادی استاندارد بافته میشود. فرشهای سجاده ای در طاقههای طولی تولید میشوند که عرض همهی این رولها به صورت استاندارد 125 سانتیمتر میباشد و طول رولها نیز با توجه به اندازهی ضلع طولی نمازخانه بافته خواهند شد.
اما اگر بخواهید بدانید که اندازهی فقط یک تک محراب چگونه است باید بگوییم که عرض هر محراب در شرکتهای مختلف بین 62 تا 65 سانتیمتر و طول هر محراب نیز که همان عرض طاقه خواهد شد، 125 سانتیمتر میباشد.