ظهور فرش نماز مسجدی یا همان سجاده فرش در صنایع قالی بافی به حدودا 20 سال پیش یعنی دهه‌ی هفتاد باز می‌‌گردد. به همین خاطر می‌توان گفت که این نوع فرش جزو فرش‌های جوان به حساب می‌آید.
همانطور که از نام آن مشخص است، در واقع از این فرش‌ها برای مکان‌های زیارتی، مساجد، نمازخانه‌ها و حسینیه‌ها استفاده می‌شود.
امروزه فرش‌های نماز از نظر نوع نقشه‌ی بافت به 3 دسته‌ی فرش یکپارچه، تشریفاتی و محرابی تقسیم‌بندی می‌شوند که در ادامه هریک را از جوانب مختلف مورد بررسی قرار خواهیم داد.
پیش از ادامه‌ی مطلب فیلم کوتاهی از انواع فرش سجاده را مشاهده بفرمایید:
فرش نماز محرابی
طراحی این دسته از فرش‌های سجاده‌ای به طور معمول به گونه‌ای است که از طرح محراب مسجد در آن استفاده شده تا صف‌های نماز به شکل منظمی تشکیل گردیده و هر نمازگزاری روی یک محراب قرار بگیرد.
البته تا حدودی هم می‌توان گفت طرح محرابی در فرش نماز از قدیم و از سجاده فرش دستباف به صنایع فرش ماشینی راه پیدا کرده است؛ به دلیل اینکه طرح محرابی از جمله نقش‌های اصلی در طراحی قالی‌های ایرانی و اسلامی در گذشته بوده است. اما امروزه در فرش‌های ماشینی معمولی که برای مصارف خانگی بافته می‌شوند، دیگر از طرح محراب استفاده نمی‌گردد و این نقش فقط برای انواع فرش مسجدی به کار می‌رود.
فرش سجاده ای محرابی را از نظر نقش و نگارهای به کار رفته در داخل آن، می‌توانیم به صورت مجزا به 2 نوع فرش محرابی ساده و شلوغ دسته‌بندی کنیم که در ادامه یک نمونه‌ی بافته شده از هر کدام را برایتان آماده کرده‌ایم:
فرش مسجد محرابی ساده
فرش نماز محرابی شلوغ
فرش مسجد بدون محراب
از قدیم تا به الان فرش‌های نماز با طرح‌های سجاده‌های قدیمی یعنی با همان نقش محرابی طراحی و بافته می‌شدند، اما امروزه این قالی‌های مسجدی در مدل‌ها، رنگ‌ها و طراحی‌های مختلفی تولید می‌شوند. در واقع با ساخته شدن دستگاه‌های فرش‌بافی اتوماتیک و ورود این دستگاه‌های بسیار پیشرفته‌ی کامپیوتری به صنعت قالیبافی ایران، تنوع نقشه و طراحی سجاده فرش‌ها بسیار افزایش پیدا کرده است.
همین موضوع سبب شده است تا علاوه بر طرح محرابی، از طراحی دیگری نیز برای فرش نماز مسجدی استفاده شود که به 2 دسته‌ی فرش تشریفاتی و یکپارچه تقسیم‌بندی می‌شوند. به فرش‌های کناره‌ی طولی که در آن‌ها طراحی محراب و مناره‌ی مسجد وجود ندارد و فقط دارای یک حاشیه در بالا و یا پایین هستند، فرش سجاده تشریفاتی و همچنین به طرح‌های بدون محراب و بدون حاشیه، فرش یکپارچه یا سجاده فرش بزرگپارچه گفته می‌شود.
در ادامه، نمونه‌ی نصب شده‌ی هر یک از فرش‌های مسجدی بدون محراب (با حاشیه و بدون حاشیه) را برایتان آماده کرده‌ایم تا با مقایسه‌ی انواع فرش سجاده ای کاشان بتوانید مورد مناسب را برای مسجد و نمازخانه‌ی خود تهیه کنید:
فرش نماز تشریفاتی
فرش مسجدی یکپارچه
تفاوت فرش نماز و سجاده نماز
فرش‌های نماز و سجاده نمازها کاملا با یکدیگر تفاوت دارند؛ در واقع سجاده نماز به صورت روفرشی و تک نفره تولید می‌شود که معمولا ضخامت بسیار کمی در حد 2 میلی‌متر دارند. جنس نخ این سجاده‌های روفرشی، عموما مخمل و ترمه می‌باشند.
اما فرش نماز در کارخانه‌های بافندگی قالی ماشینی به صورت رول‌های با متراژ بالا و با ضخامت تقریبی 10 میلی‌متری بافته می‌شوند. این نوع فرش‌ها از نرمی و انعطاف بالایی برخوردارند که جهت برپایی نماز بسیار مناسب هستند.
جنس الیاف به کار رفته در فرش مسجدی ماشینی هم به طور گسترده از اکریلیک و یا پلی استر هستند. به همین منظور برای آشنایی با انواع جنس نخ می‌توانید مقاله‌ی زیر را مطالعه کنید تا مانند یک حرفه‌ای خرید کنید:
بافت فرش نماز در دو شهر ایران یعنی کاشان و مشهد بسیار رونق دارد و این به واسطه‌ی کارخانجات بافندگی و ریسندگی متعدد و همینطور وجود شهرک‌های صنعتی است که به صورت اختصاصی به تولید انواع فرش ماشینی مشغول هستند.
در بین این دو شهر، به طور ویژه می‌توانیم شهرستان کاشان را نام ببریم که به عنوان پایتخت فرش ماشینی در ایران شناخته می‌شود و مسافت نسبتا کوتاه این شهر تا تهران، اصفهان و قم، آن را خاص‌تر کرده است.
در مقاله‌ای جداگانه تفاوت‌های سجاده فرش کاشان و فرش مسجدی مشهد را از نظر کیفیت، طراحی و همچنین قیمت برشماری کرده‌ایم که با خواندن آن، اطلاعات مفیدی به دست خواهید آورد:
خرید فرش نماز از کارخانه
همانطور که می‌دانید برای مفروش کردن مساجد و یا سایر اماکن مذهبی به واسطه‌ی مساحت بالای آن‌ها، به متراژ بسیار زیادی از فرش ماشینی نیاز است؛ از اینرو پیشنهاد می‌کنیم مستقیما به مرکز خرید فرش سجاده ای یا همان کارخانه مراجعه کنید تا بدون هیچ گونه واسطه‌ای و با بهترین قیمت ممکن خرید کنید.
در صورتی که زمان کافی ندارید و امکان مراجعه‌ی حضوری به کارخانه را ندارید، می‌توانید با تماس تلفنی درخواست ارسال نمونه‌ی بافته شده از یک قطعه فرش نماز را ثبت کنید؛ پس از دریافت نمونه‌ی سجاده، کیفیت بافت و رنگبندی فرش مسجدی را مشاهده و بررسی نمایید تا تصمیم بهتری در انتخاب فرش ماشینی داشته باشید. به منظور آشنایی با مراحل ثبت سفارش خرید فرش نمازخانه ای و مسجدی بر روی دکمه‌ی سبزرنگ زیر کلیک بفرمایید:
نصب فرش سجاده ای
پس از خرید فرش برای مسجد، به طور معمول به یک نصاب نیاز خواهید داشت تا هر یک از رول‌ها را کاملا به سمت قبله تنظیم و نصب کند. همچنین برای اماکن مذهبی دارای ستون، نیاز هست که فرش سجاده برش خورده و سپس با دستگاه زیگزاگ، دوردوزی‌های لازم انجام گیرد تا به فرش‌ها آسیبی نرسد.
شرکت سبحان برای متراژهای بالاتر از 150 متر مربع، هزینه‌ی نصب سجاده فرش را به صورت رایگان و به وسیله‌ی نصاب‌های حرفه‌ای خود انجام می‌دهد تا کمکی به خریداران عزیز کرده باشد.
قیمت فرش نماز محرابی و یا غیرمحرابی، با توجه به عوامل مختلفی چون جنس الیاف مورد استفاده در فرش، وزن هر متر مربع، ارتفاع نخ خاب، تعداد گره‌های فرش (یا همان شانه و تراکم) محاسبه می‌شود؛ از آنجاییکه بیش‌تر مواد اولیه‌ی قالی ماشینی به صورت وارداتی هستند، از جمله الیاف اکریلیک، بالطبع با نوسانات قیمت ارز، قیمت فرش مسجدی نیز همواره در حال تغییر می‌باشد؛ با این حال یک لیست قیمتی را تهیه کرده‌ایم که در برگه‌ی زیر می‌توانید مشاهده کنید:
