سنی یا مسلمانان اهل سنت یکی از دو فرقه‌ی اصلی اسلام هستند و اکثریت عظیم مسلمانان جهان به این گروه تعلق دارند. این مذهب بر اساس اعتقاد به تعالی خداوند و پیامبر اسلام، محمد (ص)، و کتاب مقدس اسلامی، قرآن کریم، تأکید دارند.
مسلمانان اهل تسنن یا سنی‌ها با شیعه متفاوت هستند. مسلمانان اهل سنت عمده‌ی عقائد و رسوم اسلامی را با روایاتی که از پیامبر اسلام منتقل شده است، تداعی می‌کنند.
مذهب سنی پس از وفات پیامبر اسلام، محمد (ص)، به وجود آمد. از ابتدا این مذهب به‌عنوان مذهب آموزه‌های پیامبر اسلام بوده و در آغاز هیچ تفاوت چشمگیری با شیعه وجود نداشت. اما به مرور در طول تاریخ، تفاوت‌ها و تنش‌های فرهنگی و سیاسی بین مسلمانان شیعه و اهل سنت ایجاد شد و اختلافاتی میان آن‌ها پدید آمد.
جمعیت مسلمان سنی و تاریخچه
مسلمانان اهل سنت گروهی بزرگ از مسلمانان هستند که تقریباً ۸۷ تا ۹۰ درصد از جمعیت مسلمان را تشکیل می‌دهند. واژه‌ی “اهل سنت” به سنت‌ها و شیوه‌ی زندگی پیامبر اسلام، محمد بن عبدالله، اشاره دارد.
تفاوت‌ها و اختلافات میان مسلمانان اهل سنت و شیعه به اواخر عصر پیامبر اسلام برمی‌گردد و به ویژه به مسئله‌ی جانشینی پیامبر مرتبط است. طبق باور مسلمین سنی، پیامبر اسلام برای خود خلیفه‌ای مشخص را تعیین نکرده و پس از درگذشت او، ابوبکر را طبق سنت به‌عنوان نخستین خلیفه انتخاب کردند. در مقابل، شیعه معتقد به جانشینی علی، پسر عموی پیامبر، به عنوان خلیفه می‌باشند.
تنش‌ها و اختلافات میان این دو گروه از مسلمانان در طول تاریخ به مسائل سیاسی و دینی نیز گسترش یافته‌اند. اخیراً، با ظهور وهابیت، تنش‌ها و اختلافات بین اهل تسنن و شیعه به شدت تشدید یافته است.
اعتقادات و عقاید سنی‌ها بر اساس قرآن کریم، حدیث (مخصوصاً حدیث‌هایی که در صحاح سته آمده‌اند) و اجماع اعضای جامعه، به‌عنوان پایه‌های فقه سنی قلمداد می‌شوند. مذاهب اصلی فقهی اهل سنت شامل اشاعره، ماتریدی، حنفی، مالکی، شافعی و حنبلی هستند.
در مجموع، مسلمانان اهل سنت یک گروه بزرگ و تأثیرگذار در جهان اسلام هستند و تاریخ و فرهنگ اسلامی را به‌شکل چشم‌اندازی اساسی تحت تأثیر قرار داده‌اند.
ویژگی‌های اصلی مسلمین سنی
اهل تسنن گروهی از مسلمانان هستند که براساس سنت پیامبر اسلام، محمد (صلى‌الله‌عليه‌وآله) عاشقانه عمل می‌کنند. این گروه معتقدند که پیامبر اسلام، به‌عنوان معلم و راهنمای زندگی اسلامی، الگویی برای تمام مسلمین فراهم کرده است. ویژگی‌های اصلی اهل سنت را می‌توانیم در قالب موارد زیر بیان کنیم:
پیروی از قرآن و سنت: مسلمانان سنی به قرآن کریم و سنت پیامبر اسلام (حدیث) به‌عنوان منابع اصلی ایمان و عمل خود پایبندی می‌کنند.
قبول خلافت راشدین: اهل تسنن اختلافات خلافت بعد از پیامبر را قبول کرده و چهار خلیفه را “راشدین” می‌شمارند.
جشن‌های اسلامی: اهل سنت در جشن‌های اسلامی مخصوص به دین مشترک خود شرکت می‌کنند، از جمله عید فطر و عید قربان.
تلاش برای رعایت اخلاق اسلامی: مسلمانان سنی تلاش می‌کنند که اخلاق اسلامی مانند شجاعت، اخلاق حسنه و ایمان را در زندگی روزمره‌شان عملی کنند.
تلاش برای حفظ و نگاهداری اماکن مقدس: سنی‌ها به شدت به حفظ و نگهداری مکان‌های مذهبی خود مانند مساجد اهمیت می‌دهند و همواره جهت زیباسازی آن‌ها تمام تلاش خود را می‌کنند. به‌طور مثال جهت زیباسازی این مکان‌ها به تهیه‌ی فرش‌های مخصوص یعنی خرید سجاده فرش روی می‌آورند که نمونه‌های آن را در ادامه می‌توانید ببینید:
مذهب‌های متعدد اهل تسنن
مذاهب فقهی اهل سنت شامل چهار مذهب اصلی هستند: حنفی، مالکی، شافعی، و حنبلی. اکثریت مسلمین سنی امروزه پیرو یکی از این چهار مذهب هستند. در گذشته، مذاهب دیگری مانند اوزاعی، ثوری، لیثی، جریری و ظاهری نیز در میان اهل تسنن رایج بوده‌اند، اما اکنون به جز مذهب ظاهری، سایرین به‌تدریج از میان رفته‌اند. مذهب ظاهری نیز برای مدتی از چشم انداخته شده بود تا اینکه در قرن بیستم توسط برخی از مسلمانان احیا شد.
هر یک از مذاهب فقهی اهل سنت روش‌های خاص خود را برای تفسیر قوانین اسلامی دارند. این مذاهب تفاوت‌های اندکی در فقه دارند و به‌دلیل روش‌های مشخص خود در تفسیر احکام دینی، ممکن است تفاوت‌هایی در ادراک مسائل وجود داشته باشد. اگرچه در گذشته اختلافات بین مذاهب اهل تسنن به خشونت منجر می‌شد، امروزه این مذاهب اعتبار یکدیگر را به رسمیت می‌شناسند و در بحث‌های علمی با یکدیگر تعامل دارند.
آثار و تأثیرات مسلمانان سنی
اهل سنت در طول تاریخ جهان اسلام نقش مهمی در تاریخ و تمدن اسلامی ایفا کرده‌اند. این مذهب به توسعه‌ی علوم و ادبیات اسلامی و به ترجمه‌ی آثار علمی و فلسفی مسلمانان در زمینه‌های مختلف کمک کرده است. در ادامه، برخی از آثار و تأثیرات مهم مسلمین اهل تسنن بر جهان اسلام را برجسته می‌کنیم:
توسعه‌ی علوم و ادبیات اسلامی
مسلمانان سنی به توسعه‌ی علوم و ادبیات اسلامی بسیار کمک کرده‌اند. آن‌ها در زمینه‌های علوم قرآنی، حدیث، فقه، عربی، منطق، فلسفه، علم‌الکلام و دیگر علوم اسلامی پیشرفت‌های زیادی داشته‌اند و آثار مهمی تألیف کرده‌اند که هنوز هم به‌عنوان منابع معتبر در دنیای اسلام استفاده می‌شوند.
ترجمه‌ی آثار علمی و فلسفی
اهل سنت در دوران سلجوقیان و عباسیان ترجمه‌ی آثار علمی و فلسفی یونانی و فارسی را به عربی و دیگر زبان‌های اسلامی انجام دادند. این ترجمه‌ها باعث گسترش دانش فلسفی و علمی در جهان اسلامی شد.
حفظ و نقل قرآن اهل سنی
اهل تسنن از دیرباز تاکنون نقش بزرگی در حفظ و نقل قرآن داشته‌اند. این نقش آن‌ها در حفظ متن قرآن و انتشار نسخ قرآنی به تمام انحاء جهان اسلام اهمیت زیادی دارد.
ترویج آموزه‌های اسلامی
مسلمانان سنی به منظور ترویج آموزه‌های اسلامی و دینی، مدارس، دانشگاه‌ها، مساجد و مراکز فرهنگی و تربیتی را تأسیس و توسعه دادند. این مراکز، تعلیم و تربیت نسل‌های جوان مسلمان را تسهیل کرده‌اند.
مشارکت مسلمانان سنی در تاریخ اسلامی
اهل تسنن در تاریخ اسلامی نقش مهمی ایفا کرده‌اند. آن‌ها در انقلاب‌ها، جنگ‌ها و توسعه‌ی امپراتوری‌های اسلامی مشارکت داشته‌اند. به‌عنوان مثال، امپراتوری‌های عباسی و سلجوقیان تحت نفوذ مسلمانان اهل سنت بودند.
جشن‌ها و مناسبت‌های مذهبی
مسلمین اهل تسنن در جشن‌ها و مناسبت‌های مذهبی خود شرکت فعال دارند و این مناسبت‌ها باعث تقویت انسجام اجتماعی و دینی آن‌ها می‌شوند.
اهمیت دینی و اخلاقی
اهل سنت تأکید بر اهمیت اخلاق و اصول اسلامی در زندگی روزمره دارند و سعی می‌کنند این اصول را در زندگی‌شان عملی کنند. به طور کلی، مسلمانان سنی نقش مهمی در حفظ و انتقال میراث فرهنگی و مذهبی اسلام داشته‌اند و به توسعه‌ی دین و علوم اسلامی کمک فراوانی کرده‌اند. آن‌ها تأثیرات عمیقی بر جهان اسلام و دنیای اسلامی داشته‌اند و همچنان نقش مهمی در این جوامع ایفا می‌کنند.
