فرش ماشینی در انواع مختلفی تولید می‌شود که یکی از آن‌ها فرش سجاده می‌باشد. این فرش‌ها همان‌طور که از نامشان پیداست برای استفاده‌های مذهبی و عبادت طراحی می‌شوند و بسیار مناسب برای استفاده در حسینیه‌ها، مصلی‌ها، امامزاده‌ها، مساجد و نمازخانه‌ها می‌باشند.
وقتی از سجاده فرش صحبت می‌کنیم، بیشتر منظورمان از فرش‌های ماشینی است، چرا که فرش‌های سجاده‌ای دستباف بسیار کم‌تر موجود هستند و با توجه به قیمت بالایی که دارند، کم‌تر کسی توانایی خرید آن را برای مسجد و حسینیه دارد. به خاطر قیمت ارزان‌تر و تولید انبوه فرش‌های ماشینی در انواع طرح و رنگ، اغلب مسئولان و متولیان مساجد و مکان‌های متبرکه، فرش ماشینی سجاده را ترجیح می‌دهند.
می‌خواهیم در این مقاله درباره‌ی استفاده از فرش سجاده به جای فرش‌های 12 متری در مسجد بحث کنیم و در ادامه شما را با ویژگی‌های سجاده فرش ماشینی آشنا خواهیم کرد:
فیلم انواع طرح فرش سجاده
استفاده از الیاف صنعتی در فرش سجاده
در انواع فرش ماشینی برخلاف فرش دستباف، از الیاف مصنوعی استفاده می‌شود. الیاف مصنوعی ساخته‌ی دست بشر هستند و طی فرآیندهای شیمیایی به وجود می‌آیند. درست است که کیفیت الیاف طبیعی قابل مقایسه با الیاف مصنوعی نیست، ولی با توجه به قیمت پایین‌تر الیاف مصنوعی، می‌توان گفت کیفیت قابل قبولی را از خود به جای گذاشته‌اند.
در فرش سجاده با کیفیت بالا از الیاف اکریلیک هیت ست، پنبه و پلی استر استفاده می‌شود که بهترین الیاف موجود در صنعت برای بهره گرفتن در فرش‌های ماشینی می‌باشند. بنابراین این نوع از فرش‌های سجاده‌ای کیفیت لازم و مناسب را برای مسجد دارند.
تولید در انواع تعداد شانه، طرح و رنگ
یکی از اصطلاحاتی که مخصوص فرش ماشینی است، تعداد شانه می‌باشد که در فرش‌های دستباف از رجشمار به جای آن استفاده می‌شود. بیش‌ترین تعداد شانه‌ای که در آن فرش ماشینی تولید می‌شود، در حال حاضر 1500 شانه می‌باشد، اما در انواع فرش سجاده اکنون از فرش‌هایی با تعداد شانه‌ی 700 و 500 استفاده می‌گردد که این به خاطر نرمی و نخ خاب بلندتری است که تعداد شانه‌های پایین‌تر دارند.
یکی دیگر از ویژگی‌های بارز فرش‌های ماشینی سجاده‌ای این است که به علت استفاده از طرح‌های کامپیوتری و الیاف مصنوعی، دستگاه بافنده محدودیتی برای اعمال رنگ و طرح ندارد و به همین دلیل طرح و رنگ سجاده فرش ماشینی بسیار متنوع و چشم‌نواز است.
مقایسه فرش سجاده و 12 متری
در بسیاری از مساجد، حسینیه‌ها و نمازخانه‌ها دیده‌ایم که از فرش‌های 12 متری برای مفروش کردن محیط استفاده می‌کنند. در برخی از مکان‌های متبرکه هم به جای فرش‌های معمولی از فرش سجاده استفاده می‌کنند. به نظر شما کدامیک برای استفاده در مکان‌های مختص عبادت بهتر هستند؟ سجاده فرش‌های محرابی و تشریفاتی یا فرش‌های 12 متری و 9 متری؟ اگر شما باشید کدامیک را انتخاب می‌کنید؟
قطعا سلیقه‌ی هرکسی در این زمینه متفاوت است، اما ما توصیه می‌کنیم که در مسجدها، حسینیه‌ها، نمازخانه‌ها و هر جایی که قرار است محل عبادت و نماز باشد، از فرش‌های سجاده‌ای ماشینی به جای فرش‌های 12 متری استفاده گردد. ما دلایلی داریم که آن‌ها را برای شما بیان می‌کنیم:
طرح و رنگ مناسب با محل عبادت
فرش‌های کلاسیک 12 متری که در مساجد استفاده می‌شوند، عموما دارای رنگ‌بندی‌های مناسب مسجد نیستند و شما باید خیلی جستجو تا یک رنگ مناسب و سنگین برای محل مقدس پیدا کنید. همچنین طرح‌هایی که در فرش‌های 12 متری هستند، معمولی بوده و همان طرح‌هایی می‌باشند که در منازل هم مورد استفاده قرار می‌گیرند.
اما در مورد فرش سجاده این قضیه کاملا متفاوت است. همه‌ی سجاده‌های ماشینی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که مناسب محل‌های عبادت و مکان‌های مقدس باشند و از رنگ‌هایی چون آبی فیروزه‌ای، سبز یشمی قرمز روناسی استفاده می‌شود که مناسب جو حاکم بر مساجد و حسینیه‌ها است.
همچنین طرح‌ها و نقوش فرش سجاده‌ای بیشتر به جای گل، شاخه و بوته که در فرش‌های معمولی دیده می‌شود، طرح و نقش محراب، گنبد، ستون و سرستون، مناره و تذهیب می‌باشد که از معماری‌های اسلامی برگرفته شده است. این طرح‌ها به گونه‌ای هستند که به سمت قبله قرار می‌گیرند و تکرار طرح‌ها نیز جایگاه هر شخص عبادت کننده را تعیین می‌کند و اینگونه نظم صفوف هم رعایت خواهد شد.
با توجه به اینکه طرح‌ها اسلامی هستند، دقیقا متناسب با معماری است که در طراحی مسجد هم به کار رفته است و این امر یک هارمونی در نظر بینندگان ایجاد می‌کند که قطعا تاثیر مفیدی در آرامش وی خواهد داشت.
ابعاد مناسب و یکپارچه فرش سجاده
اگر در مساجد و حسینیه‌ها از فرش 12 متری استفاده شود، قطعا قسمت‌هایی خواهند بود که خالی از فرش باقی بمانند و برخی‌ها با استفاده از قالیچه‌های کوچک‌تر و یا کناره سعی می‌کنند که این امر را جبران کنند. اما این امر جلوه‌ی جالبی ندارد و می‌توان با استفاده از فرش مسجد که ابعاد آن به گونه‌ای است که می‌تواند کل محل را مورد پوشش قرار دهد و کل محیط را یکپارچه فرش کرد.
همچنین رنگ‌ها و طرح‌های روی فرش سجاده یکسان هستند در صورتی‌که در فرش‌های معمولی ممکن است برخی از قالیچه‌ها و یا کناره‌ها هم طرح یا همرنگ نباشند.
ضخامت و نرمی بیشتر سجاده فرش
با توجه به اینکه نمازگزاران یا عبادت کنندگان در مدتی که می‌خواهند عبادت کنند، باید زیر پای نرمی داشته باشند، فرش‌های ماشینی سجاده‌ای به گونه‌ای بافته می‌شوند که دارای پرز بلندتری هستند. هر چه ارتفاع نخ خاب بلندتر باشد، نرمی و لطافت فرش ماشینی هم بیشتر می‌شود. این نرمی و لطافت از فرش‌های معمولی بیشتر است، چون در برخی از فرش‌های ماشینی، زیبایی ملاک تولیدکنندگان است و ممکن است که لطافت و نرمی نداشته باشند.
همچنین تعداد شانه، تراکم و تکمیل فرش سجاده به گونه‌ای است که ملاک آن نرم بودن زیر پای عبادت کنندگان و نمازگزاران می‌باشد و با استفاده از راهکارهایی سعی شده است که این لطافت افزایش پیدا کند.
سایر مزایای استفاده از فرش سجاده‌ای
1- در صورت استفاده از سجاده فرش، جهت قبله به آسانی توسط نمازگزاران تشخیص داده می‌شود.
2- فرش‌های ماشینی سجاده‌ای با دارا بودن طرح یکدست و یکپارچه و منظم، زیبایی بیش‌تری به فضای داخلی مسجد می‌دهند.
3- از آنجایی‌که انواع فرش سجاده، طرح‌های محرابی شکل دارند، نظم و هماهنگی خاصی به صفوف نمازگزاران می‌دهند.
4- فرش رولی مخصوص مسجد، قابلیت این را دارد که کل فضای داخلی مسجد یا نمازخانه را به صورت کامل بپوشاند.
5- از آنجایی‌که فرش‌های سجاده‌ای را می‌توان با هر شکل و اندازه‌ای تولید کرد، مساجد نیازی به کناره‌ها و فرش‌های حاشیه برای پر کردن فضاهای خالی ندارند.
6- در صورت بروز صدمه به فرش، بسیار آسان و سریع ترمیم می‌شود. به طوری‌که فقط یک فرش محرابی ترمیم و یا حتی تعویض می‌شود. اما در صورت صدمه به فرش ماشینی کلاسیک، کل تخته‌ی فرش 9 یا 12 متری باید تعویض گردد.
7- سجاده فرش، رنگ‌بندی‌ها و طرح‌های مختلفی را داراست که با توجه به رنگ در و پنجره‌ها و دکور داخلی مسجد می‌توان نوع طرح آن را انتخاب نمود.
