فرشها از دیرباز بهعنوان نمادی از هنر و فرهنگ در بسیاری از جوامع شناخته شدهاند و نهتنها به زیبایی و انسجام دکوراسیون داخلی کمک میکنند، بلکه یک عایق حرارتی و صوتی نیز محسوب میشوند. با وجود تمام این مزایا، برای برخی افراد، وجود این کفپوشها میتواند منجر به بروز علائم آلرژی مانند عطسه، خارش چشم و سرفههای مزمن شود. این وضعیت میتواند بهخصوص برای افرادی که حساسیتهای تنفسی دارند، زندگی روزمره را دشوارتر کند.
علت اصلی این واکنشهای آلرژیک، تجمع ذرات معلق مانند گرد و غبار، موهای حیوانات خانگی، گرده گلها و مواد شیمیایی است که در الیاف فرشها محبوس میشوند. این ذرات در طول زمان با پا گذاشتن روی قالی یا هنگام تمیز کردن آن به هوا معلق شده و وارد دستگاه تنفسی افراد میشوند. بهویژه در فرشهایی با تراکم بالا، این ذرات به سادگی در عمق فرش ماشینی نفوذ میکنند و با گذشت زمان مشکلات آلرژیک را تشدید میکنند.
علاوهبر این، جنس و نوع الیاف مورد استفاده در تولید قالی نیز میتواند نقش مهمی در ایجاد آلرژی داشته باشد. برخی از فرشها با استفاده از مواد مصنوعی بافته میشوند که ممکن است حاوی مواد شیمیایی یا ترکیباتی باشند که بهتدریج در هوا منتشر میشوند و در تماس با پوست یا استنشاق آنها علائم حساسیتزا را ایجاد میکنند. همچنین، فرشهایی که رطوبت را به خود جذب میکنند، محیطی مناسب برای رشد قارچها و باکتریها فراهم میسازند که این خود به افزایش احتمال بروز آلرژی کمک میکند.
با توجه به این مسائل، آگاهی از علل آلرژیزا بودن فرش و انتخاب مواد مناسب و تکنیکهای تمیزکاری صحیح میتواند به کاهش مشکلات تنفسی و آلرژیک کمک کند. در ادامه، به بررسی دقیقتر عواملی که موجب این حساسیتها میشوند و راهکارهایی که برای کاهش تأثیرات آلرژی میتوان به کار گرفت، میپردازیم.
علائم آلرژی به فرش ماشینی
فرشهای مسجدی و خانگی، بهویژه آنهایی که پرز بلند دارند، میتوانند بهشدت مستعد جذب و نگهداری آلرژنها (عوامل ایجاد حساسیت) باشند. این آلرژنها شامل ذرات گرد و غبار، شوره حیوانات خانگی، هاگهای قارچ و پروتئینهای تحریککنندهای هستند که میتوانند واکنشهای آلرژیک مانند عطسه و سرفه را در افرادی با سیستم ایمنی حساس تحریک کنند. هنگامیکه فردی با حساسیت به این مواد روی قالی مینشیند، علائم آلرژی مانند عطسههای پیاپی، سرفه و حتی تنگی نفس میتواند بروز کند.
این وضعیت در مثال ارائه شده، زمانیکه شخص پس از بازگشت به خانه روی فرش خود مینشیند و بهسرعت شروع به عطسه کردن میکند، بهخوبی مشاهده میشود. همچنین، زمانی که میهمانها وارد خانه میشوند، فرد دیگری نیز علائم مشابه را تجربه میکند که نشاندهندهی این است که آلرژنهای موجود در قالی، مقصر اصلی هستند.
آلرژنها در واقع پروتئینهایی هستند که میتوانند سیستم ایمنی بدن را تحریک کنند و در افراد حساس باعث واکنشهای آلرژیک شوند. تحقیقات نشان دادهاند که فرشهای خانه میتوانند تا 100 برابر بیشتر از کفپوشهای سخت (مانند سرامیک یا چوب) آلرژنها را در خود نگه دارند. این بدان معناست که افرادی که فرشهای پرزدار یا با تراکم بالا در خانه دارند، بیشتر در معرض خطر آلرژی قرار دارند.
بنابراین، انتخاب نوع کفپوش و نحوه نگهداری از آن، نقش مهمی در کاهش یا افزایش حساسیتهای آلرژیک دارد. برای افرادی که به آلرژی مبتلا هستند، تمیز نگه داشتن قالیها، استفاده از جاروبرقیهای مجهز به فیلترهای HEPA و یا حتی جایگزینی فرشها با کفپوشهای سختتر میتواند به کاهش علائم کمک کند.
آلرژی به فرش و تأثیر بر سیستم ایمنی کودکان
آلرژنها بیشتر بر روی سطوح تجمع میکنند تا در هوا، اما نکتهی مهمی که باید در نظر گرفت این است که حتی کوچکترین حرکت میتواند این آلرژنها را از سطح به هوا بلند کرده و تا چندین ساعت در هوا معلق نگه دارد. این بدان معناست که هر بار که روی فرش پرزدار یا سنگین مینشینید، این ذرات حساسیتزا وارد هوا میشوند و شما آنها را تنفس میکنید.
این مسئله بهویژه برای خانوادههایی که کودکان خردسال دارند بسیار نگرانکننده است. سیستم ایمنی کودکان بهدلیل رشد و توسعهی بیشتر به مواد خارجی مانند آلرژنهای موجود در قالی حساستر است. علاوهبر این، کودکان زمان زیادی را نزدیک به زمین سپری میکنند؛ بهطور مثال، نوزادانی که روی زمین میخزند، در معرض مستقیم آلرژنهای محبوس در فرش قرار دارند. کودک خردسال شما که در تماس نزدیک با زمین است، با این مشکل دست و پنجه نرم خواهد کرد.
براساس تحقیقات، هر متر مربع قالی ممکن است بهطور میانگین حاوی 67 گرم گرد و غبار باشد. برای نوزادی که زمان زیادی را روی زمین سپری میکند، این مقدار گرد و غبار میتواند معادل بلعیدن 10 گرم گرد و غبار در روز باشد که تقریباً معادل سه عدد بیسکوییت نمکی است! این مقدار گرد و غبار میتواند مشکلات جدی برای سلامتی کودک ایجاد کند و خطر ابتلا به آلرژی و مشکلات تنفسی را افزایش دهد.
بنابراین، انتخاب فرش مناسب، حفظ تمیزی و بهداشت آن، همچنین در نظر گرفتن نیازهای کودکان میتواند به کاهش خطرات مرتبط با آلرژنها کمک کند. خانوادههایی که کودکان خردسال دارند بهتر است در تمیز کردن منظم فرشهای خانه دقت بیشتری کنند و حتی در صورت امکان از کفپوشهای سختتر و قابل تمیزکردن آسان استفاده نمایند تا میزان تماس کودکان با این آلرژنها را به حداقل برسانند.
مهمترین منابع آلرژی در فرش
فرشها میتوانند میزبان مجموعهای از آلرژنها و عوامل تحریککنندهی حساسیت باشند. از جمله مهمترین این عوامل میتوان به مایتهای گرد و غبار، شوره حیوانات خانگی، کپکها و گردههای گیاهان اشاره کرد. این آلرژنها بهراحتی در بین الیاف فرش جمع میشوند و میتوانند باعث بروز مشکلات آلرژیک شوند.
مایتهای گرد و غبار یکی از مهمترین و رایجترین منابع آلرژی هستند. این موجودات ریز و میکروسکوپی بهویژه در محیطهای گرم و مرطوب زندگی میکنند و عامل اصلی آلرژیهای دائمی و فصلی در بسیاری از افراد هستند. براساس گزارش بنیاد آسم و آلرژی آمریکا، بیش از 20 میلیون آمریکایی به مایتهای گرد و غبار حساسیت دارند.
مشکل اصلی این موجودات، فضولات آنهاست که به مقدار بسیار زیاد تولید میشود و خود منبع اصلی آلرژنهاست. مایتها در اعماق فرشها، تختخوابها و مبلمان مخفی میشوند و حتی با جارو کردن منظم هم نمیتوان بهطور کامل از شر آنها خلاص شد؛ چراکه حتی بعد از جارو کردن، ممکن است تا 95 درصد آنها همچنان باقی بمانند.
حیوانات خانگی نیز میتوانند بهشدت به مشکل آلرژی در خانه دامن بزنند. بزاق، ادرار و ترشحات دیگر حیوانات خانگی مانند سگ و گربه حاوی پروتئینهایی است که بهعنوان آلرژن عمل میکنند. علاوهبر این، موی حیوانات بهطور معمول گرد و غبار، ککها و گردههای گیاهان را به دام میاندازد و وقتی حیوانات ریزش مو دارند، این آلرژنها در فرشها گیر میکنند.
کپکها یکی دیگر از منابع آلرژی داخلی هستند که بهخصوص در محیطهای مرطوب و در صورت وجود نشت آب یا ریختن مایعات به وجود میآیند. اگر فرشها بهخوبی خشک نشوند، ممکن است منجر به رشد کپک و قارچ شوند که خود آلرژنهای قوی محسوب میشوند. هرگاه کپک یا منبع آن تحریک شود، هاگهای آن در هوا پخش میشود و میتواند به مشکلات آلرژیک منجر شود.
در نهایت، هر چیزی که ممکن است در فضای بیرون باعث آلرژی شود، میتواند به داخل خانه نیز منتقل شود. گردهها و گرد و غبار که از محیط بیرون به خانه وارد میشوند، بهراحتی در فرشها جای میگیرند و به آلرژنهایی مانند مایتها و شوره حیوانات میپیوندند.
کاهش مشکلات آلرژی به فرش
اگر متوجه شدهاید که فرش خانهتان باعث بروز عطسه و حساسیت میشود، گزینههایی برای کاهش این مشکلات وجود دارد. اگرچه در موارد شدید، بهترین راهحل ممکن است برداشتن کامل قالی و جایگزینی آن با کفپوشهای سخت مانند چوب باشد، اما اگر حساسیتهای شما کمتر هستند، میتوانید راهکارهای دیگری را امتحان کنید.
انتخاب فرش مناسب:
اگر هنوز قالی جدیدی انتخاب نکردهاید، برای کاهش آلرژیها بهتر است فرشی با الیاف کوتاه و بافت متراکم را انتخاب کنید. هرچه الیاف کوتاهتر و بافت آن محکمتر باشد، فرش کمتر مستعد جمع کردن آلرژنها خواهد بود و نظافت آن نیز راحتتر میشود.
جارو کردن صحیح:
جارو کردن منظم میتواند کمک کننده باشد، اما باید درست انجام شود. جاروبرقیهای مجهز به فیلترهای HEPA قادرند ۹۹.۹۷ درصد از ذرات معلق در هوا را جذب کنند. برای اثربخشی بیشتر، باید فرش خود را بهصورت دقیق، یک تا دو بار در هفته جارو کنید. اگر حساسیت شدیدی دارید، بهتر است کسی دیگر این کار را انجام دهد یا از ماسک استفاده کنید.
شستشوی حرفهای:
علاوه بر جارو کردن منظم، فرشها باید هر شش ماه یکبار بهصورت حرفهای تمیز شوند. از روشهای شستشوی بخار یا خشک برای این منظور استفاده کنید و حتماً پس از تمیز کردن مطمئن شوید که قالی کاملاً خشک شود تا از رشد کپک و جذب مایتها جلوگیری شود. همچنین، تمیز کردن سریع لکهها و ریزش مایعات به جلوگیری از رشد کپک کمک میکند.
کاهش ورود آلرژنها:
یکی دیگر از اقداماتی که میتوانید برای کاهش آلرژنهای موجود در فرش انجام دهید، این است که از مهمانان بخواهید هنگام ورود به منزل کفشهای خود را در بیاورند تا آلایندههای خارجی وارد خانه نشوند.