ممکن است شما هم به این مورد برخورد کرده باشید که پس از خرید فرش جدید و پهن کردن آن روی سطح زمین با سایههای روشن یا دورنگی در قالی مواجه شده باشید. این پدیده که تحت عنوان سایه انداختن فرش شناخته میشود، ممکن است ابتدا یک نقص یا عیب در آن بهنظر آید. در حالت کلی این موضوع اغلب باعث ایجاد حس نارضایتی در مشتری میشود.
در گذشته، این مشکل بیشتر در قالیهای دستباف مشاهده میشد. این نوع فرشها بهدلیل فرآیند دستی و استفاده از مواد طبیعی بیشتر در معرض ناهماهنگیهای رنگی و سایههای غیریکنواخت بودند. اما امروزه، با توجه به پیشرفتهای تکنولوژیکی در صنعت بافندگی، این پدیده به فرشهای ماشینی نیز سرایت کرده است. حتی در تابلو فرشها نیز میتوان این مسئله را مشاهده کرد که ممکن است بر ارزش هنری و بصری آنها تأثیر بگذارد.
اگرچه سایه انداختن فرش میتواند در نگاه اول یک مشکل بزرگ بهنظر برسد، اما با درک دقیقتر از علل و روشهای رفع آن، میتوان این پدیده را بهخوبی مدیریت کرد و از زیبایی و کیفیت فرش بهرهمند شد. در این راستا، انتخاب هوشمندانهی قالی و مراقبت مناسب از آن، نقش مهمی در حفظ زیبایی و دوام فرش ایفا میکند.
در این مقاله، ما به بررسی دقیقتر علتهای سایه فرش ماشینی و روشهای مختلف رفع آن خواهیم پرداخت. تأثیر جنس نخ، رنگ و نور بر سایه انداختن فرشها را به تفصیل بررسی خواهیم کرد. همچنین به بررسی جنسهای مختلف فرش ماشینی و دستباف که در آنها این مسئله بیشتر به چشم میآید، خواهیم پرداخت.
سایه انداختن فرش یعنی چه؟
این اصطلاح به پدیدهای اشاره دارد که در آن بخشهایی از فرش، چه ماشینی و چه دستباف، دورنگ و یا با شدت رنگ متفاوت دیده میشوند. این حالت به گونهای است که وقتی زاویه دید شما نسبت به فرش تغییر میکند، رنگ زمینهی آن ممکن است متفاوت بهنظر برسد. این مسئله ممکن است ابتدا نگرانیهایی دربارهی کیفیت فرش ایجاد کند، اما در واقع ارتباطی با کیفیت، دوام یا طول عمر فرش ندارد، بلکه ناشی از نحوهی بازتاب نور از سطح فرش است.
برای درک بهتر این موضوع، باید به مکانیزم بازتاب نور از سطح قالی توجه کرد. در فرشهای دستباف و ماشینی، تار و پود فرش به گونهای قرار گرفتهاند که ممکن است نور را بهصورت ناهماهنگ منعکس کنند. بهطور تخصصیتر، سایه انداختن فرش به تفاوت در انعکاس نور از سطح کناری ریشههای آن مربوط میشود. هنگامیکه تارهای فرش با سطح آن زاویهی 90 درجه ایجاد میکنند، نور بیشتری در سطح نخها جذب میشود و به همین خاطر روشنتر دیده میشوند. از سویی در زوایای دیگر، بازتاب نور متفاوت است و این تفاوتها باعث ایجاد سایههای مختلف میگردد.
بررسی علل سایه انداختن فرش
سایهای که فرشها ایجاد میکنند، بهعنوان یک ویژگی کاملاً طبیعی در فرشهای ماشینی و دستباف محسوب میشوند. سایه انداختن فرش میتواند توسط عوامل مختلفی ایجاد شود و این پدیده میتواند بسته به سلیقهی شخصی افراد، بهعنوان یک ویژگی مثبت یا منفی تلقی گردد. در اینجا به بررسی دقیقتر عوامل مختلفی که باعث ایجاد سایه در فرش میشوند، میپردازیم.
جنس فرش یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر سایه انداختن فرش است. در بین جنسهای مختلف فرشهای ماشینی، فرشهایی که با نخ اکریلیک بافته میشوند، دو رنگی کمتری نسبت به نخهای فیلامنت و ابریشم مصنوعی دارند. نخهای اکریلیک بهدلیل ساختار خاص خود، نور را بهطور یکنواختتری منعکس میکنند و در نتیجه، سایههای کمتری ایجاد میکنند. این نوع نخها معمولاً در برابر نور و شرایط محیطی مقاومتر هستند و به همین دلیل، انواع فرش اکریلیک از نظر پایداری رنگ و دوام، عملکرد بهتری دارند.
از سوی دیگر، فرشهای پلیاستر براقیت بیشتری دارند و به همین خاطر، میزان انعکاس نور در محیطهای مختلف در شدت رنگ آنها تفاوت بیشتری ایجاد میکند. این فرشها معمولاً نور را بیشتر منعکس میکنند و به همین دلیل، سایههای بیشتری در آنها دیده میشود. بنابراین، اگر به دنبال فرشی هستید که دو رنگی کمتری داشته باشد، بهتر است، فرشهای اکریلیک بهترین گزینه خواهند بود.
در ادامه یک نمونه فرش مسجد قرمز رنگ را میتوانید مشاهده کنید که در آن سایه انداختن فرش بهوضوح مشخص است. این سایه انداختن به این دلیل است که فرشهای ماشینی بهصورت خاب رو و خاب زیر بافته میشوند که ریشههای یکی از رولها بهسمت بالا و دیگری بهسمت پایین است. این مشکل به مرور زمان و پاخوردن کاملاً برطرف میشود.
رنگ فرش یکی دیگر از عوامل مهم در سایه انداختن فرش است. برخی رنگها بهطور طبیعی سایههای بیشتری ایجاد میکنند. مثلاً در رنگهای طوسی و نقرهای که مخصوص قالی منزل بهکار میروند، این موضوع بیشتر به چشم میخورد. این رنگها بهسبب خاصیت انعکاسی خود، نور را به گونهای منعکس میکنند که سایههای بیشتری ایجاد میشود.
همچنین، رنگهای قرمز، سبز و آبی فیروزهای در فرش سجاده ای ماشینی نیز در برخی از جنسها دارای سایهی روشن بیشتری هستند. این رنگها بهدلیل تناژ خاص خود و نحوهی بازتاب نور، سایههای بیشتری ایجاد میکنند. در نتیجه، اگر سایه انداختن فرش برای شما اهمیت دارد و نمیخواهید این ویژگی در فرش شما برجسته باشد، بهتر است از انتخاب فرشهایی با این رنگها خودداری کنید.
محل قرارگیری فرش نیز میتواند تأثیر زیادی در سایه انداختن آن داشته باشد. فضایی که فرش در آن قرار میگیرد، ممکن است نور متفاوتی داشته باشد که باعث ایجاد سایه روشن در قالی میشود. نورپردازی مناسب میتواند به کاهش این اثر کمک کند. بهطور مثال، اگر فرش شما در محلی با نور طبیعی زیادی قرار دارد، سایههای بیشتری در آن دیده میشود؛ در چنین شرایطی میتوانید با تنظیم پردهها یا استفاده از نور مصنوعی، تأثیر نور را تعدیل کنید.
همچنین، نوع نورپردازی نیز میتواند تأثیرگذار باشد. نورپردازی یکنواخت و ملایم میتواند به کاهش سایههای ناخواسته کمک کند. استفاده از لامپهای LED با نور سفید و تنظیم زاویهی نورپردازی میتواند به بهبود ظاهر فرش و کاهش سایه انداختن کمک کند.
چگونه سایه انداختن فرش را برطرف کنیم؟
انتخاب جنس مناسب: هنگام خرید فرش، توجه به جنس آن بسیار مهم است. اگر به دنبال فرشی هستید که دو رنگی کمتری داشته باشد، بهتر است فرشهای اکریلیک را انتخاب کنید. رنگهای روشنتر و کمتر انعکاسی معمولاً سایههای کمتری ایجاد میکنند. انتخاب هوشمندانهی رنگ فرش میتواند به کاهش سایه انداختن کمک کند.
تکنیک جارو زدن: جارو زدن فرش در یک جهت خاص میتواند به کاهش سایه انداختن فرش کمک کند. این کار باعث میشود پرزهای فرش به یک سمت خم شوند و نور بهطور یکنواختتری از سطح فرش منعکس شود. برای این کار میتوانید از جاروبرقی با برس نرم استفاده کنید و همیشه جارو زدن را در یک جهت مشخص انجام دهید.
استفاده از نورپردازی مناسب در اتاق: انتخاب مناسب زاویه و نوع نورپردازی میتواند تأثیر بسزایی در کاهش سایههای فرش داشته باشد. نور مستقیم و یکنواخت میتواند به کاهش تفاوتهای رنگی کمک کند و ظاهر فرش را یکنواختتر کند. استفاده از لامپهای LED با نور سفید نیز میتواند به کاهش سایهها کمک کند.
در نهایت باید دقت داشته باشید که اگر فرش نو خریداری کردهاید و داری سایه میباشد، چه برای منزل چه برای مسجد، نیاز هست برای مدتی روی آن راه بروید تا پرزهای فرش که بهطور منظم در دوسوی مختلف قرار دارند، کاملاً نامنظم شده و سطح فرش را یکنواخت نشان دهند.
سایه انداختن فرش عیب نیست!
سایه انداختن فرش نهتنها یک عیب محسوب نمیشود، بلکه در بسیاری از موارد یک ویژگی مطلوب و جذاب است. این پدیده باعث میشود که در برخی موارد، فرشها درخشش و عمق بیشتری پیدا کنند و به زیبایی فضای داخلی خانه افزوده شود. با درک بهتر این ویژگی و توجه به نیازها و سلیقههای مختلف خریداران، میتوان از این خصوصیت بهعنوان یک مزیت استفاده کرد و تجربهای لذتبخش از داشتن فرش داشت.
بهطور مثال، هیچ فرش ابریشمی را نمیتوان بدون سایه روشن تصور کرد. این سایه روشنها بهخاطر بازتاب نور زیاد در این نوع فرش دستباف اتفاق میافتد و به زیبایی و جذابیت آن میافزاید. درواقع، این بازی نور و سایه است که باعث میشود فرشهای ابریشمی جذابیت و درخشندگی خاصی داشته باشند.
در فرشهای ماشینی نیز جنسهایی مانند سوپر برایت وجود دارند که از نظر داشتن این ویژگی با فرشهای ابریشمی قابل مقایسه هستند. این فرشها مخصوصاً برای خریدارانی بافته میشوند که علاقهمند به داشتن فرشی با سایه روشن هستند. در فرش سوپر برایت، اگر شما از دو زاویهی مختلف به فرش نگاه کنید، ممکن است دو رنگ با شدت نور کاملاً متفاوت را مشاهده کنید. این ویژگی باعث میشود که فرش درخشش و جذابیت بیشتری داشته باشد و بهنظر برسد که در هر زاویهای متفاوت است.