فرش‌های ماشینی که برای استفاده در مساجد و نمازخانه‌ها طراحی و تولید می‌شوند، از نخ‌های متنوعی تهیه می‌گردند. هر نوع نخ دارای ویژگی‌های خاص خود است که می‌تواند بر کیفیت، دوام و زیبایی قالی تأثیرگذار باشد.
نخ‌های مختلفی مانند BCF، پلی پروپیلن، اکریلیک و ورجین برای بافت قالی‌های ماشینی استفاده می‌شوند، اما یکی از مواردی که از گذشته تا به امروز بسیار پرکاربرد و پرفروش بوده است، فرش سجاده ای پلی استر می‌باشد.
الیاف پلی استر به‌عنوان یکی از مواد پرکاربرد در صنعت نساجی و بافندگی شناخته شده هستند. این نوع نخ به‌دلیل ویژگی‌های خاص خود، جایگاه مهمی در تولید فرش‌های ماشینی در ایران پیدا کرده است.
فرش سجاده ای پلی استر به‌عنوان یکی از گزینه‌های پرطرفدار و مقرون به‌صرفه در میان انواع فرش ماشینی مسجدی برای اماکن مذهبی همچون حسینیه‌ها و نمازخانه‌ها شناخته می‌شود. این نوع فرش‌ها با توجه به ویژگی‌های اقتصادی و کاربردی خود، جایگاه ویژه‌ای در بازار دارند و انتخاب مناسبی برای محیط‌هایی هستند که نیاز به خرید قالی با هزینه کم و در عین حال قابل قبول از لحاظ ظاهری و کاربری دارند.
فرش سجاده ای پلی استر دارای چه مزیت‌هایی می‌باشد؟
امروزه فرش‌های جنس پلی استر یکی از گزینه‌های محبوب و کاربردی برای مساجد و نمازخانه‌ها محسوب می‌شوند که به‌خاطر ویژگی‌های منحصر به فردشان مورد توجه قرار گرفته‌اند. این نوع سجاده‌های ماشینی با توجه به قیمت پایین و کارایی بالا، انتخاب مناسبی برای فضاهای مذهبی با بودجه‌ی محدود به‌شمار می‌آیند. در این بخش، به بررسی دقیق‌تر مزایای این نوع قالی کاشان می‌پردازیم تا خریداران بتوانند با اطلاعات کامل‌تری تصمیم‌گیری کنند.
1. عدم پرزدهی و حفظ زیبایی: یکی از مزایای برجسته فرش سجاده ای پلی استر، عدم پرزدهی آن می‌باشد. پرزدهی یکی از مشکلات رایج فرش‌های ماشینی (با جنس نخ اکریلیک) است که باعث کاهش زیبایی و تمیزی آن‌ها می‌گردد. با عدم پرزدهی، فرش‌های پلی استر ظاهر خود را برای مدت طولانی حفظ می‌کنند. این ویژگی به‌ویژه در محیط‌های پرتردد مانند سالن‌های نماز که به نگهداری و تمیزی اهمیت داده می‌شود، بسیار حیاتی است.
2. مناسب برای افراد دارای آلرژی: سجاده فرش پلی استر با عدم تولید پرزهای اضافی، انتخاب مناسبی برای محیط‌هایی می‌باشد که در آن افراد دارای آلرژی و حساسیت شدید حضور دارند. پرزهای قالی ماشینی معمولاً می‌توانند باعث تحریک مجاری تنفسی و بروز حساسیت شوند، اما فرش‌های پلی استر با داشتن سطحی صاف و بدون پرز، می‌توانند محیطی سالم‌تر و پاک‌تر برای افراد حساس فراهم کنند.
3. نگهداری و تمیزکاری آسان اولیه: یکی دیگر از مزایای این نوع فرش مسجد ماشینی، سهولت در نگهداری و تمیزکاری آن خواهد بود. با توجه به عدم پرزدهی و همچنین عدم جذب گرد و غبار به‌راحتی می‌توان این فرش‌ها را تمیز کرد. در مکان‌های عمومی مانند مساجد که روزانه افراد بسیاری از فرش استفاده می‌کنند، این ویژگی از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا کاهش زمان و هزینه‌های مربوط به نگهداری را به همراه دارد.
4. قیمت مقرون به صرفه: طرح‌های فرش سجاده ای پلی استر به‌دلیل قیمت مناسب خود، به‌عنوان یک گزینه‌ی اقتصادی برای بسیاری از خریداران مطرح هستند. این فرش‌ها نسبت به موارد دیگر مانند اکریلیک یا ورجین، قیمت پایین‌تری دارند، اما همچنان از کیفیت مناسبی برخوردارند. این امر به اماکن مقدس اجازه می‌دهد تا با هزینه‌ای کم‌تر، فضایی زیبا و کاربردی را پوشش دهند.
5. قابلیت رنگ‌پذیری بالا: یکی از خصوصیات بارز پلی استر، قابلیت بالای آن در جذب و نگهداری رنگ است. این بدان معناست که فرش‌های پلی استر می‌توانند در طیف گسترده‌ای از رنگ‌های متنوع تولید شوند و به‌طور طولانی مدت رنگ خود را حفظ کنند. این ویژگی به خریداران امکان می‌دهد تا از میان رنگبندی‌های مختلف و زیبا، گزینه‌ای را انتخاب کنند که با دکوراسیون و معماری فضای مورد نظر هماهنگی داشته باشد.
تشریح معایب فرش سجاده ای پلی استر
همانطور که در بخش بالا گفتیم، سجاده فرش‌های پلی استر به‌سبب ویژگی‌های ساختاری خود مانند قیمت مناسب و سهولت در نگهداری، مورد استقبال زیادی قرار گرفته‌اند. اما همانند هر محصولی، این نوع قالی‌ها نیز معایبی دارند که آگاهی از آن‌ها می‌تواند به خریداران کمک کند تا انتخابی بهتر و آگاهانه‌تر داشته باشند.
1. حساسیت به حرارت: یکی از بزرگ‌ترین نقاط ضعف فرش سجاده ای پلی استر، آسیب‌پذیری آن در برابر حرارت است. انواع فرش ماشینی با جنس پلی استر نمی‌توانند حرارت بالا را تحمل کنند و در صورت تماس با اجسام داغ، به‌سرعت دچار تغییر شکل شده و حتی مانند پلاستیک ذوب می‌شوند. این ویژگی به‌ویژه در مکان‌هایی که امکان تماس قالی با اجسام داغ یا منابع حرارتی وجود دارد، مشکل‌ساز خواهد بود. به‌طورر مثال، اگر ظرف داغی روی فرش قرار گیرد، جنس نخ پلی استر به‌راحتی تغییر حالت می‌دهد و نمی‌تواند به وضعیت اولیه‌ی خود بازگردد.
2. فشردگی و کف‌خاب شدن: یکی دیگر از معایب این نوع سجاده فرش کاشان، کاهش نرمی و لطافت آن‌ها در طول زمان است. با پاخوردن مکرر، این قالی‌ها به مرور زمان کوبیده و فشرده می‌شوند.
در این حالت، نرمی و راحتی اولیه‌ی سجاده از بین می‌رود و ظاهر آن نیز ممکن است فرسوده و کهنه به‌نظر برسد. این موضوع به‌ویژه در مکان‌های پرتردد مانند مسجد که استفاده‌ی روزانه‌ی زیادی دارند، اهمیت دارد. کوبیده شدن به این معناست که قالی دیگر ظاهر و حس اولیه‌ی خود را نخواهد داشت، که می‌تواند روی زیبایی فضا نیز تأثیر منفی بگذارد.
3. دوام کم‌تر نسبت به اکریلیک: یکی دیگر از نقاط ضعف قابل توجه فرش سجاده ای پلی استر، دوام کم‌تر آن‌ها در مقایسه با نمونه‌های اکریلیک است. طرح‌های فرش سجاده اکریلیک به‌دلیل ساختار محکم‌تر و مقاومت بیش‌تر در برابر فرسایش، معمولاً عمر طولانی‌تری دارند. در مقابل، فرش‌های پلی استر سریع‌تر دچار فرسایش می‌شوند و نیاز به تعمیر یا تعویض خواهند داشت.
4. درخشندگی مصنوعی و تغییر رنگ با مرور زمان: یکی دیگر از معایب سجاده‌های پلی استر، درخشندگی مصنوعی آن‌هاست. این نوع درخشندگی ممکن است در ابتدا جذاب به‌نظر برسد، اما با گذشت زمان، قالی‌های پلی استر معمولاً درخشش خود را از دست می‌دهند و به‌تدریج تغییر رنگ می‌دهند. این تغییرات ممکن است به‌ویژه در فضاهایی که نور مستقیم خورشید به آن می‌تابد، سریع‌تر رخ دهد و باعث شود که ظاهر فرش تغییر کند و جذابیت اولیه خود را از دست بدهد.
در مجموع، فرش‌های پلی استر با وجود برخی مزایا، معایبی نیز دارند که در هنگام خرید باید مدنظر قرار گیرند. حساسیت به حرارت، کاهش نرمی و لطافت با پاخوردن مکرر، دوام کم‌تر و مقاومت پایین‌تر در برابر سایش، از جمله نکاتی هستند که می‌توانند بر تصمیم‌گیری خریداران تأثیر بگذارند.
سجاده فرش جنس پلی استر بخریم یا اکریلیک؟
انتخاب بین پلی استر و اکریلیک یکی از پرسش‌های مهمی است که هنگام خرید فرش سجاده ای مطرح می‌شود. هر دو جنس از پرکاربردترین الیاف در تولید فرش‌های ماشینی هستند و هر کدام ویژگی‌ها و مزایا و معایب خود را دارند. در ادامه مقایسه‌ای بین این دو جنس پرفروش در صنعت بافندگی می‌پردازیم:
1. قیمت و کیفیت: یکی از تفاوت‌های اصلی بین فرش سجاده ای پلی استر و اکریلیک در قیمت و کیفیت آن‌هاست. سجاده‌های پلی استر به‌عنوان گزینه‌های ارزان‌تری در بازار شناخته می‌شوند. این نوع فرش‌ها معمولاً برای مساجد و نمازخانه‌هایی که بودجه‌ی محدودی دارند یا به‌دنبال فرشی هستند که نیاز به تعویض مکرر ندارد، مناسب خواهد بود. در مقابل، سجاده فرش اکریلیک به‌سبب کیفیت بالاتر و طول عمر بیش‌تر، گران‌تر می‌باشد. این فرش‌ها به‌خصوص در مکان‌هایی با تردد زیاد توصیه می‌شوند، چرا که مقاومت بیش‌تری در برابر سایش و فرسایش دارند.
2. دوام و مقاومت در برابر فشار: یکی دیگر از تفاوت‌های بارز بین این دو نوع قالی کاشان، رفتار آن‌ها در برابر پاخوردگی و فشارهای محیطی است. فرش‌های پلی استر به مرور زمان و با پاخوردن مداوم سفت و کوبیده می‌شوند، که این امر باعث از دست رفتن نرمی و لطافت اولیه‌ی آن‌ها می‌شود. به‌عبارت دیگر، پلی استر همانند موکت به مرور زمان حالت فشرده‌ای به‌خود می‌گیرد. اما فرش‌های اکریلیک مقاومت بیش‌تری در برابر فشار دارند و پس از پاخوردن نیز قابلیت بازگشت به حالت اولیه خود را دارند. این ویژگی باعث می‌شود که سجاده‌های با جنس اکریلیک برای محیط‌های پرتردد، انتخاب بهتری باشند.
3. حساسیت به حرارت: فرش سجاده ای پلی استر نسبت به حرارت بسیار حساس است و قرار گرفتن یک جسم داغ مانند قابلمه یا اتو روی آن می‌تواند به‌سرعت باعث ذوب شدن و تغییر شکل آن شود. این ویژگی پلی استر را برای محیط‌هایی که در معرض حرارت قرار دارند، گزینه‌ای نامناسب می‌سازد. در مقابل، قالی‌های اکریلیک مقاومت بیش‌تری در برابر حرارت دارند و کم‌تر در معرض آسیب‌های حرارتی هستند.
4. ظاهر و زیبایی: الیاف اکریلیک به‌دلیل شباهت زیاد به پشم، ظاهری جذاب‌تر و نرم‌تر دارند، در حالی‌که فرش‌های پلی استر درخشندگی مصنوعی و براق‌تری دارند که ممکن است با گذر زمان کاهش یابد.
در نتیجه، انتخاب بین پلی استر و اکریلیک بستگی به نیاز و بودجه‌ی شما دارد. اگر در جستجوی گزینه‌ای اقتصادی و قابل قبول هستید که برای محیط‌هایی با تردد کم یا متوسط مناسب باشد، قالی پلی استر گزینه‌ی خوبی است. اما اگر دوام، مقاومت و ظاهر زیبا برای شما اولویت دارد، فرش‌های اکریلیک با هزینه‌ی بالاتر می‌توانند انتخاب بهتری باشند.
چرا طرح‌های فرش سجاده ای پلی استر کم هستند؟
یکی از ویژگی‌های اصلی فرش‌های ماشینی پلی استر، تولید آن‌ها با شانه و تراکم پایین است که به کاهش هزینه‌ی تولید و در نتیجه مناسب بودن قیمت آن‌ها کمک می‌کند. شانه و تراکم به معنای تعداد گره‌های به‌کار رفته در هر متر مربع است و در این نوع سجاده‌ها معمولاً به‌منظور کاهش قیمت، از 440 یا 500 شانه استفاده می‌شود.
انواع فرش سجاده ای پلی استر با شانه و تراکم پایین به‌دلیل محدودیت در تولید و گره‌زنی، از نظر طراحی تنوع کم‌تری دارند. برای مثال، در فرش‌های 440 شانه‌ای، بیش‌تر از طرح‌های محرابی ساده مانند نقشه رضوان استفاده می‌شود و امکان ایجاد طرح‌های پیچیده و هنری کم‌تر است.
با وجود محدودیت‌های طرح در فرش‌های پلی استر، همچنان امکان سفارشی‌سازی وجود دارد. بسیاری از تولیدکنندگان، از جمله شرکت‌های مطرحی مثل سبحان، این امکان را برای مساجد فراهم می‌کنند که اگر هیئت امنا طرح خاصی را برای مسجد خود در نظر داشته باشد، می‌توانند آن را سفارش دهند تا مطابق با سلیقه و نیازهای آنان طراحی و بافت شود. این ویژگی باعث می‌شود که حتی در قالی‌های پلی استر نیز انعطاف‌پذیری در انتخاب طرح وجود داشته باشد.
در مقابل، سجاده‌های اکریلیک با تراکم و شانه‌ی بالاتر مانند فرش سجاده ای 700 شانه، نه‌تنها از لحاظ دوام و کیفیت برتر هستند، بلکه دارای تنوع بالایی در طرح و نقشه نیز می‌باشند. این فرش‌ها به‌دلیل گره‌زنی دقیق‌تر و استفاده از الیاف باکیفیت، ظاهری زیباتر و مقاوم‌تر دارند و می‌توانند طرح‌های پیچیده‌تری مانند نقشه‌های متنوع محرابی، یکپارچه و تشریفاتی را شامل شوند. بنابراین اگر به‌دنبال فرش‌های جدید و بروزتر با طرح‌های متنوع هستید، معمولاً سجاده‌های اکریلیک با تعداد شانه بالاتر توصیه می‌شوند.
