آشنایی با شانه و تراکم فرش سجاده
هنگام خرید فرش برای مسجد، همواره 2 سوال مهم زیر از شما پرسیده می‌شود:
- سجاده فرش 700 شانه یا 500 شانه؟ (انتخاب شانه و تراکم)
- فرش سجاده اکریلیک یا پلی استر؟ (انتخاب جنس نخ بافت)
متاسفانه در بعضی موارد دیده شده که برخی از افراد سودجو با توجه به آگاهی نداشتن خریداران، برای به جیب زدن سود بیشتر، فرش‌های نماز با شانه و تراکم پایین را به جای فرش‌های شانه و تراکم بالا می‌فروشند.
به همین منظور ما در این مقاله شما را به طور دقیق با اصطلاح شانه و تراکم در فرش سجاده‌ای همراه با فیلم و عکس آشنا خواهیم کرد که بتوانید مانند یک خریدار حرفه‌ای، فرش مسجدی مناسب را انتخاب کنید.
تعریف شانه در سجاده فرش
هر موقع در مورد تعداد شانه صحبت می‌کنیم در واقع منظورمان همان تعداد گره‌های فرش سجاده است که از پشت فرش به خوبی قابل رویت هستند؛ احتمالا تابحال متوجه شده‌اید که برخی از خریداران حرفه‌ای با دیدن فرش ماشینی، آن را به پشت برمی‌گردانند تا گره‌های پشت فرش را ببینند.
ما در پشت فرش 2 نوع گره داریم که به گره‌های موجود در عرض فرش، “شانه” می‌گوییم و بالطبع تعداد این گره‌ها بیانگر تعداد شانه‌ی فرش ماشینی سجاده ای می‌باشد؛ به طور مثال سجاده فرش 700 شانه باید دارای 700 گره در عرض فرش باشد و یا فرش مسجد 500 شانه یعنی در هر متر عرضی آن 500 گره بافته شده است.
تعریف تراکم در فرش سجاده
همانطور که گفتیم در پشت فرش ماشینی 2 نوع گره داریم و گره‌های عرضی را شانه می‌نامند؛ اما گره‌های نوع دوم همان پودهای در طول فرش سجاده ای هستند که به آن‌ها تراکم می‌گوییم؛ به طور مثال فرش 700 شانه با تراکم 2250 یعنی در هر متر طولی فرش ماشینی، 2250 پود بافته شده است.
در واقع تراکم همان فشردگی در فرش ماشینی است که هر چقدر تراکم سجاده فرش بیشتر باشد یعنی کوبش و فشردگی پود و گره‌های فرش ماشینی بیشتر بوده و در نتیجه فرش مسجدی محکم‌تر و سفت‌تر خواهیم داشت.
چگونگی شمارش تعداد شانه و تراکم
قبل از اینکه به شما آموزش بدهیم که چگونه خودتان تعداد شانه و تراکم فرش محرابی و یا فرش سجاده غیرمحرابی را شمارش کنید، باید بدانید بهترین و دقیق‌ترین راه برای تشخیص شانه و تراکم، آزمایشگاه نساجی می‌باشد که علاوه بر تعداد گره‌های عرضی و تعداد پودهای طولی فرش ماشینی، جنس نخ بافت را نیز برای شما مشخص می‌کند.
حال فرض می‌کنیم که فرشی را خریداری کردید و قصد دارید از مشخصات شانه و تراکم آن اطمینان حاصل کنید؛ برای این کار شما باید ابتدا فرش را به پشت برگردانید تا گره‌ها را ببینید و سپس با استفاده از یک متر یا یک خط کش تعداد گره‌های عرضی و طولی را شمارش کنید.
البته که شمارش گره‌های ریز برای یک متر، کاری دشوار است و درواقع نیازی نیست تمام گره‌های یک متر را بشمارید. برای این کار با ذکر یک مثال به شما نشان می‌دهیم که چگونه به سادگی تعداد گره‌های شانه را بشمارید:
شمارش شانه:
فرض کنید که شما سجاده فرش 700 شانه با تراکم 2100 خریداری کرده‌اید؛ پس این یعنی در یک متر (100 سانتی‌متر) فرش ماشینی، 700 گره در عرض فرش سجاده ای وجود دارد و یا به بیان ساده‌تر در 10 سانتی‌متر از آن 70 گره و همین‌طور در 1 سانتی‌متر 7 گره در عرض فرش وجود خواهد داشت. پس برای اینکه مطمئن شوید سجاده فرش 700 شانه شما واقعی است فقط باید در یک سانتی‌متر 7 گره داشته باشید. به همین سادگی!
شمارش تراکم:
برای شمارش تراکم هم می‌توانیم به همین ترتیب عمل کنیم؛ در مثال بالا تراکم فرش مسجدی ما 2100 بود که این یعنی در یک متر (100 سانتی‌متر) فرش ماشینی، 2100 پود در طول فرش سجاده وجود دارد و یا به بیان ساده‌تر در 10 سانتی‌متر از آن 210 پود و همین‌طور در 1 سانتی‌متر 21 پود در طول فرش وجود خواهد داشت. البته شمارش تراکم کار بسیار سخت‌تری به نسبت شمارش تعداد شانه است.
نمونه فیلم شمارش گره سجاده فرش
برای متوجه شدن تمام توضیحات بالا، فیلم کوتاهی را برای شما آماده کرده‌ایم که بتوانید بهتر شمارش گره‌ها را درک کنید؛ در کلیپ زیر می‌توانید نحوه‌ی شمارش تعداد گره سجاده فرش 700 شانه را ببینید:
سجاده فرش 700 شانه یا 500 شانه؟
البته که تعداد شانه‌های فرش سجاده بسیار متنوع هستند ولی 700 شانه و 500 شانه بسیار پرفروش‌تر از بقیه هستند. به طور مشخص هر چقدر تعداد شانه و تراکم فرش مسجدی بالاتر برود، تعداد گره‌ها بیشتر، وزن فرش بالاتر، مقدار نخ مصرفی در بافت بیشتر و در نتیجه سجاده فرش تولیدی سفت‌تر و محکم‌تر و دارای عمر طولانی‌تری خواهد بود.
تعداد شانه و تراکم یکی از عوامل مهم در تعیین قیمت فرش سجاده ای می‌باشد؛ یعنی هر چه تعداد شانه و تراکم فرش ماشینی بیشتر باشد در نتیجه قیمت آن هم بیشتر خواهد بود.
در جدول زیر انواع شانه و تراکم‌های متداول فرش محرابی و غیرمحرابی مخصوص مسجد و نمازخانه با درجه‌بندی کیفی هر یک را می‌توانید مشاهده کنید:
| تعداد شانه سجاده فرش | میزان تراکم فرش سجاده | درجه‌ی کیفی فرش مسجدی |
|---|---|---|
| 440 | زیر 800 | بسیار ضعیف |
| 500 | 800 | ضعیف |
| 500 | 1000 | نسبتا ضعیف |
| 500 | 1200 | متوسط |
| 700 | 1800 | متوسط |
| 700 | 1950 | خوب |
| 700 | 2100 | خیلی خوب |
| 700 | 2250 | عالی |
| 700 | 2550 | عالی |
| شانه | تراکم | درجه کیفی |
|---|---|---|
| 440 | زیر 800 | بسیار ضعیف |
| 500 | 800 | ضعیف |
| 500 | 1000 | نسبتا ضعیف |
| 500 | 1200 | متوسط |
| 700 | 1800 | متوسط |
| 700 | 1950 | خوب |
| 700 | 2100 | خیلی خوب |
| 700 | 2250 | عالی |
| 700 | 2550 | عالی |
انواع شانه و تراکم فرش ماشینی
امروزه به طور معمول تعداد شانه فرش ماشینی از 500 شانه تا 1500 شانه می‌باشد. البته کمتر از 500 شانه هم بافته می‌شود مانند 440 شانه که بیشتر برای صادرات به کشورهایی نظیر افغانستان و پاکستان تولید می‌شوند تا هم وزن کم‌تری داشته باشند و هم اینکه قیمت تمام شده‌ی آن‌ها ارزان‌تر باشد. در جدول زیر انواع تعداد شانه‌ی متداول را مقابل میزان تراکم استاندارد و رایج قرار داده‌ایم که بیشتر در فرش‌های ماشینی خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرد:
| تعداد شانه فرش ماشینی | میزان تراکم فرش ماشینی | درجه‌ی کیفی فرش |
|---|---|---|
| 500 | 1000 | متوسط |
| 700 | 2550 | خوب |
| 1000 | 3000 | خیلی خوب |
| 1200 | 3600 | عالی |
| 1500 | 4500 | خیلی عالی |
| شانه فرش ماشینی | تراکم فرش ماشینی |
|---|---|
| 500 | 1000 |
| 700 | 2550 |
| 1000 | 3000 |
| 1200 | 3600 |
| 1500 | 4500 |
نکته:
توجه داشته باشید هر چه تعداد شانه و تراکم بالا می‌رود رخ و زیبایی فرش بهتر ولی در عوض میزان ضخامت فرش کمتر می‌شود؛ به همین دلیل معمولا فرش ماشینی سجاده ای بالاتر از 700 شانه به ندرت استفاده می‌شود و اگر بخواهیم فرش مسجد مناسبی را انتخاب کنیم که هم ضخامت خوبی داشته باشد و هم رخ زیبا، قطعا بهترین انتخاب سجاده فرش 700 شانه خواهد بود.
فرش سجاده طرح 700 چیست؟
بسیار مهم است که بدانید فرش طرح 700 با سجاده فرش 700 شانه کاملا متفاوت است. درواقع فرش‌های سجاده‌ای طرح 700 همان 500 شانه‌ی واقعی هستند که با تراکم‌های بالا (تراکم‌های مورد استفاده برای فرش 700 شانه) بافته می‌شوند.
تفاوت قیمتی فرش طرح 700 با فرش 700 شانه‌ی واقعی چیزی حدود تقریبی 50.000 تومان در هر متر مربع می‌باشد که همین عامل باعث می‌شود تا افراد کلاهبردار از سردرگمی و ناآگاهی خریداران فرش مسجدی سوءاستفاده کرده و سودهای بسیاری را به جیب بزنند.
دقت داشته باشید که اگر می‌خواهید خرید اینترنتی فرش سجاده بی‌دردسر و مطمئن داشته باشید، مستقیما از کارخانه خرید کنید.
