نخ اکرليک (اکریلیک) الیاف ساختگی و مصنوعی هستند که از پلیمرهایی به اسم پلی اکریلو نیتریل با کمترین مولکولی در حدود هزار و نهصد مونومر واحد تشکیل میشوند. در ایالات متحده آمریکا به پلیمرهایی که حداقل هشتاد و پنج درصد آن پلیمرهای اکریلو نیتریل باشند، نخ اکریليک میگویند.
الیاف نخ اکرليک کموزن و حالتی شبیه به پشم گوسفند طبیعی دارند. زمانیکه نخ اکریليک هیت ست شده روی پایهی اصلی و کوتاه دستگاههای ریسندگی ریسیده میشوند، میتوانند خاصیت و مزیتی شبیه به پنبهی طبیعی را داشته باشند.
برخی از نخ اکریلیکها به شکل رنگی (رنگدانهای یا رنگ شده) تولید میشوند و بعضی از آنها نیز به شکلهای طبیعی (سفید شدهی خام یا رنگین نشده) میتوانند تولید شوند.
قابلیتهای نخ اکرلیک و کاربردهای آن:
نخهای اکریلیک بسیار عالی رنگ پذیر هستند و قابلیت شست و شوی بسیار خوبی نیز دارند. کاربردهای نهایی و تولید نهایی آن در بافت انواع جورابهای نخی، بافت و تولید دستکش، بافت و تولید روسری، بافت انواع ژاکتهای نخی، تولید انواع پارچههای تزئینی مناسب منزل و همینطور سایبان ماشین و یا سایر موارد (چادر) نیز میباشند.
از نظر مقاومت، نخ اکرلیک نسبت به بید خوردگی، آغشته شدن با انواع روغن و یا چربیهای حیوانی یا گیاهی، مواد شیمیایی و نور خوشید به طور مستقیم یا غیر مستقیم بسیار مقاوم هستند.
قابل ذکر است که قیمت الیاف اکریلیک و یا اکرولیک به نسبت الیاف طبیعی مثل پشم گوسفند و یا ابریشم بسیار ارزانتر میباشند.
نخ اکریلیک هیت ست چیست؟
منظور از هیتست در الیاف اکرلیک در واقع عملیاتی میباشد که در طی آن پس از ریسیده شدن الیاف در قسمت ریسندگی، در معرض دمای بسیار بالایی از بخار قرار میدهند و بعد از آن بلافاصله سرد میکنند. در طی این فرآیند، تغییراتی در نخ اکریلیک ایجاد میشود که باعث بالا رفتن کیفیت نخ میگردد.
همچنین نخ اکرلیک هیت ست شده (چه نخ اکریلیک ترکیه و چه نخ بایر آلمان) از پرزدهی بسیار پایینی برخوردار بوده که در صنعت فرش ماشینی بسیار پرکاربرد و مهم میباشد.
7 مورد راهنمایی جهت تشخیص نخ اکرلیک از نخ پلی استر در فرش ماشینی:
مورد اول: فرش با نخ اکریلیک هیت ست نسبت به پلي استر نرمتر و یا لطيفتر به نظر میرسد.
مورد دوم: هنگام لمس کردن و دست کشيدن دست بر روی فرش با نخ اکریلیک هیت ست شده به راحتي از روي فرش سر ميخورد و هیچگونه چسبندگی به دست حس نمیشود.
مورد سوم: فرش ماشینی با نخ اکرليک ترکیه یا بایر آلمان در حين دست کشيدن، از زير دست به صورت دانه دانه رد میشوند و داخل یکدیگر قفل نمیشوند.
مورد چهارم: فرشهای ماشینی با نخ اکریليک هیت ست شده اصلا بوي پلاستيک و یا مواد تشکیل شده از نفت را به خود نمیگیرند.
مورد پنجم: فرش سجادهای و یا فرش خانگی بافته شده با جنس نخ اکرلیک هیت ست، مقاومت بسیار بالایی در برابر پاخور شدن دارند و همچنین برگشت پذيری فوق العادهای را از خود نشان میدهند.
مورد ششم: فرش ماشینی با نخ اکرولیک هیت ست شده مقاومت بسيار بالایی در برابر حرارتهای غيرمستقيم مثل قابلمهی داغ و اتوی بسیار داغ و یا کتری داغ را دارند.
مورد هفتم: فرشهای بافته شده با نخ پلی استر در مقایسه با فرشهای جنس نخ اکرلیک ترکیه یا بایر آلمان (هنگامی که نو هستند و پا نخوردهاند) براقتر به نظر میرسند.
برای آشنایی کاملتر با انواع جنس نخهای پرکاربرد در فرش ماشینی (چه فرش سجاده مسجدی و چه فرش خانگی) میتوانید به مقالهی زیر رجوع کنید:
خصوصیات نخ اکریلیک:
از خصوصیات نخ اکرلیک (نخ بایر آلمان و نخ اکریلیک ترکیه) که هم در بافت فرش مسجد و هم در بافت فرش خانگی به کار میرود میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- فرش ماشینی با نخ اکریلیک دارای عمر طولانیتر و دوام بیشتری است.
- فرشهای بافته شده با نخ اکرلیک هیت ست شده به لحاظ ثبات نور یا شستشو و سایش بسیار مقاومتر هستند.
- فرش با نخ اکریلیک ترکیه یا بایر آلمان از مقاومت بسیار بالایی در برابر حرارتهای غیرمستقیم برخوردار هستند.
موضوع سرطانزا بودن الیاف اکرلیک:
سرطانزا بودن و ایجاد حساسیتهای الرژیکی الیاف اکرولیک استفاده شده در فرش ماشینی، موضوعی بوده که همچنان متخصصان صنعت نخ و نساجی و همچنین پزشکان بر سر آن به بحث و گفت و گو مینشینند.
بعضی معتقدند مطرح کردن احتمال سرطانزایی بودن نخهای اکریلیک در دنیایی که بسیاری از ضروریترین ظرفها و وسایل مورد نیاز ما از مواد مشتقات نفتی و پتروشیمی و شیمیایی است و اینکه همهی ما امروزه روی فرشهای اکریلیک زندگی میکنیم و تا به حال هم ضرر و زیانی از این ناحیه مشخص نشده است، موردی بی اساس خواهد بود.
ولی در مقابل عدهای اعتقاد دارند باید با فرش اکریلیک به طور خاص و عام مبارزه کرد زیرا برای بدن انسان ممکن است مضر باشد.
از جمله علایم حساسیت به الیاف اکریلیک فرش ماشینی میتواند موارد زیر باشد:
- سردرد شدید و طولانی مدت و مزمن
- خارش های پوستی دست و پا
- سوزشهای چشمی و گلو
اما واقعیتی که امروزه با آن روبرو هستیم این است که با پیشرفت فناوریهای نوین در صنعت نساجی و بافت و ریسندگی شاهد تولید نخهای بهروز نانو و نخهای اکریلیک هیت ست شده یا گرما دیدهی بدون پرز و ضد حساسیت برای پوست بدن هستیم.
