از جمله اموراتی که نمازگزاران و عبادت کنندگان به آن اهمیت ویژه‌ای می‌دهند، تمیز بودن محلی می‌باشد که قرار است بر روی آن نماز گزارده شود. به همین دلیل در این مقاله سعی داریم تا احکام نماز خواندن بر روی فرش مسجد برای مواردی که شبهه‌ناک است را توضیح بدهیم.
به هر حال در برخی موارد برای مسلمانان، سوالاتی جهت نماز خواندن روی سجاده فرش مسجد یا نمازخانه، حسینیه و حتی نماز بر روی فرش امامزاده پیش می‌آید که در این مقاله بر آن شدیم تا تعدادی از این سوالات را پاسخ دهیم.
احکامی که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد، جمع آوری شده از حکم‌های مراجع تقلید و یا کتب اسلامی معتبر است که منبع هر کدام را ذکر می‌کنیم تا هر گونه شک و شبهه رفع بشود.
نماز خواندن روی فرش مسجد نجس
مهم‌ترین سوالی که مسلمانان پیرامون پاکیزه بودن محل نماز دارند، بی‌شک این پرسش می‌باشد: آیا نماز خواندن روی فرش مسجد که نجس است، صحیح خواهد بود یا خیر؟
برای پاسخ به این سوال، استفتائی از آیت الله خامنه‌ای در این مورد شده است که آن را پاسخ گفته و در اینجا تقدیم حضور شما می‌کنیم؛ محلی که نمازگزار قرار است پیشانی خود را بر روی آن بگذارد یا همان محل سجده، باید پاکیزه باشد ولی اگر بقیه‌ی محل نمازگزار (به غیر از محل سجده) نجس باشد، مادامیکه نجاست آن به لباس و یا به بدن شخص نمازگزار سرایت نکند، آن نماز بدون اشکال و صحیح خواهد بود.
نماز روی فرش مسجد (العروة الوثقى)
العروة الوثقى یک کتاب فقهی و از مهم‌ترین کتاب‌های سید محمد کاظم طباطبائی یزدی می‌باشد که به زبان عربی توسط ایشان تالیف شده است. درواقع به نوعی این کتاب، مبنای بسیاری از مراجع تقلید و فقیهان برای بیان فتواها و یا نظرات فقهیشان در یک قرن اخیر بوده است.
در این قسمت قصد داریم که براساس این کتاب به صورت جزئی‌تر و دقیق‌تر به مسئله‌ی نجس بودن فرش نمازخانه و یا مسجد نگاه کنیم تا در صورت مواجه شدن با آن بدانید چه کاری مقدم‌تر و صحیح‌تر خواهد بود.
در کتاب العروة الوثقى آمده است اگر شخص نمازگزار در هنگام نماز و پیش از آنکه خواندن نماز را شروع کند، متوجه بشود که محلی از مسجد، نمازخانه، حرم و یا امامزاده دارای نجاست است، به طور مثال ببیند که چند قطره خون بر روی فرش مسجدی ریخته شده است، ابتدا باید بررسی کند که وقت نماز چگونه است، یعنی فرصت نماز خواندن وجود دارد و یا وقت تنگ است:
- اگر نمازگزار زمان کافی برای اقامه‌ی نماز خود را داشته باشد، تطهیر کردن محل نجس بر خواندن نماز مقدم‌تر می‌باشد.
- اگر شخص نمازگزار ببیند که زمان کافی وجود ندارد و وقت نماز خواندن تنگ است، یعنی اگر بخواهد آنجا را تطهیر نماید و سپس به اقامه‌ی نماز روی آورد که در آنصورت وقت نماز گذشته باشد (بداند که تمام یا قسمتی از نماز پس از وقت خوانده می‌شود)، در این مورد نماز خواندن بر تطهیر نمودن مکان مقدم‌تر خواهد بود.
همچنین در این کتاب آمده است که اگر شخص نمازگزار، نجس بودن فرش مسجد و یا سجاده فرش حرم را فراموش کرده باشد و نماز خود را بخواند و بعد از نماز یادش بیاید، نمازی که خوانده صحیح بوده و بدون اشکال است.
در مواردی هم ممکن است که فرد در میان نماز خواندن باشد که متوجه نجس بودن محلی از نمازخانه و یا مسجد می‌شود؛ در این صورت اگر می‌بیند که وقت نماز تنگ است، باید نمازش را به اتمام برساند و سپس آن محل را تطهیر کند؛ اما در صورتیکه بداند وقت نماز خواندن وسعت دارد و زمان کافی برای برپایی نماز دارد، باید نماز را رها کرده و آن مکان را تطهیر نموده و سپس نماز بخواند.
موارد بالا که در مورد احکام نماز خواندن روی فرش مسجد نجس بودند برگرفته از جلد 1 کتاب العروة الوثقى و قسمت فی احکام النجاسات می‌باشد. سوال دیگری در مورد نماز خواندن بر روی فرش ابریشم مطرح است که در قسمت لباس المصلی همین جلد کتاب به آن پاسخ داده شده است و البته همه‌ی مراجع نیز درباره‌ی این موضوع با یکدیگر هم‌عقیده هستند که خواندن نماز روی فرش ابریشم دارای اشکال نیست و صحیح خواهد بود.
البته باید این نکته را بگوییم امروزه دیگر فرش سجاده ای با ابریشم طبیعی بافته نمی‌شود و فقط از الیاف مصنوعی در بافت سجاده فرش ماشینی استفاده می‌گردد که مهم‌ترین آن‌ها الیاف اکریلیک و پلی استر هستند. برای آشنایی بیش‌تر در مورد جنس نخ‌ها بهتر است روی دکمه‌ی سبزرنگ زیر کلیک کنید تا اطلاعات لازم در اختیار شما قرار گیرد:
سایر احکام نماز خواندن روی فرش مسجد
- اگر روی سجاده فرش موی سگی وجود داشته باشد، نماز شخص کاملا باطل خواهد بود.
- اگر فرش سجاده ای دارای رطوبت بوده و نجس باشد، نماز خواندن روی فرش مسجد اشکال داشته و صحیح نخواهد بود.
- همانطور که در قسمت قبل گفته شد، اگر جنس قالی از نوع ابریشم باشد، اقامه‌ی نماز بر روی آن مشکلی نخواهد داشت و درست است. اما باید توجه داشته باشید که خواندن نماز با لباس ابریشمی دارای اشکال می‌باشد.
- نماز خواندن روی فرش مسجد غصبی، حرام بوده و صحیح نمی‌باشد. اگر سجاده فرش برای شخص دیگری باشد، حتما باید از صاحب فرش اجازه گرفته شود.
- اقامه‌ی نماز بر روی سجاده‌ای که در بردارنده‌ی نام‌های خداوند است و یا حاوی کلمات و آیات قرآنی می‌باشد، اشکالی نداشته و صحیح است؛ اما باید توجه کنید که این کلمات و نوشته‌های مقدس در زیر پا قرار نگیرند.
- خواندن نماز روی سجاده نمازهایی که در بردارنده‌ی تصاویری چون مسجدالنبی و یا مسجدالحرام می‌باشد، مشکلی ندارد.
در پایان باید بگوییم که امروزه در بافت فرش ماشینی مسجدی هیچ گونه نوشته‌ی قرآنی قرار نمی‌گیرد به این دلیل که پاخور فرش‌ها برای مساجد و یا دیگر اماکن مذهبی بالا بوده و دائما زیر پا قرار می‌گیرند.
نکته‌ی دیگر اینکه برای طراحی نقشه‌های فرش سجاده، از تصاویر حیوانات استفاده نمی‌شود و فقط از طرح‌های محرابی، نقش‌های تذهیب و اسلیمی و همچنین نقش مایه‌های سنتی ایرانی نظیر برگ و گل و بوته استفاده می‌گردد. برای دیدن طرح‌ها بر روی لینک زیر کلیک بفرمایید:
